Մայիսի 22-26-Սովորողներն առաջարկում են արտասահմանյան գրակնության էջերից իրենց նախընտրած ստեղծագործությունը
"Автостопом по галактике" - Дуглас Адамс
"2001 год: Космическая одиссея"
"Космическая трилогия" - Ким Стэнли Робинсон
"Война миров" - Герберт Уэллс
"Эндерова игра" - Орсон Скотт Кард
"Гиперион" - Дэн Симмонс
Գարունը գալու բանաստեղծությունը ներկայացվում է այսպես՝ գետակը ինչպես վարարում է գարունի գալը, ինչպես նաև մեղուները արթնանում են և ձյունը արդեն հալվել է, եղանակը ավելի տաքնում է։ Գարունը նրա վառ գույներով է նրկարգրված և ունի առավելությունների և բովանդակալությունների ազդեցություն:
Եթե դու ցանկանում ես փոխել կյանքդ առանց վաղվանի կամ երկուշաբթիի, ապա այս նյութը նախապես մասնակցին է գործարարում և այն ժամանակին, երբ դու պետք է, դրանով ուզում ես ստեղծել նոր կյանք, որն անմիջապես համարվում է դուրսդարձ:
Գարունը միշտ սպասարկվում էր երկարագույն երկու ցրտերից հետո։ Գարնանը մեղտեղ արթնանալու պահին առաջին ծաղիկը, ձնծաղիկը, դաշինքը երևում են գարնանին։ Գարունը նույնպես սպասվում է, երբ դու կարող ես հանգստանալ նստարանին, թույլատրելով ցուցանակդ սիրելի գրքդ արևի տաք շողերի ներք։ Թռչունների ձայները ավելի բարձրանում են, և ես արթնանում եմ առավոտյան՝ նրանց ծլվելոցից դուրս։ Բողբոժները ներառում են փոքրիկ արագածություններ ծառա
Կա հոգեկան անհունության մի վայրկյան,
Երբ ամեն ինչ սուրբ է թվում ու անբիծ,
Երբ երազ է դառնում տաղտուկ առօրյան
Ու դառնում են ուղևորները ճամփից։
Դուռս բաց է, դուռս բաց է ձեզ համար
Օ՜, հեռավոր բարեկամներ ու քույրեր.
Սիրտս վառել է կրակները անմար՝
Հին երազներն ու կարոտները հրե։
Սիրտս վաղո՜ւց ձեր գալուն էր սպասում,
Հավատում էր կարոտակեզ, որ կգաք,
Ու կլինի հանդիպումի երազում
Քաղցր ժպիտ ու խնդություն, ու կրակ։
Ա՜խ, ես գիտեմ, որ դուք կգաք, խնդագին,
Լո՜ւյս կվառեք մառախուղում ու մուժում—
Ու մի անմար կարոտանքով կրկնակի
Ճամփա կընկնենք իրիկնային մշուշում…
գազել
Գազել, ղազալի, բանաստեղծության կայուն ձև, բաղկացած է մի քանի երկտող տներից(բեյթերից), որի մեջ առաջին տան զույգ և մնացած տների երկրորդ տողերի վերջնամասերը կրկնվում են, իսկ դրանց նախորդող բառերը ներքին հանգ են կազմում։
տրիոլետ
Տրիոլետ, բանաստեղծության կառուցման կայուն ձև, որը բաղկացած է ութ տողից։Տրիոլետի առաջին տողը նույնությամբ կրկնվում է չորրորդ և յոթերորդ տողերում, իսկ երկրորդ տողը՝ ութերորդ տողում։ Համապատասխանաբար բանաստեղծությունը ունի ընդամենը երկու հանգ, որոնք կրկնվում են չորսական անգամ։
Պոեմ
Պոեմ Չափածո մեծածավալ ստեղծագործություն, որի տարբեր մասերը միավորվում են։ Պոեմը չափածո բոլոր գրական ժանրերից ամենամեծն է իր ծավալով և ընդգրկումներով։ Պոեմի վիպերգական հատկանիշներից են սյուժետային տարրերի և կերպարների առկայությունը, պատմողական շարադրանքը, նկարագրությունները։ Սակայն պոեմին նաև հուզական ուժեղ երանգը։ Օրինակ, Հովհաննես Թումանյանի «Թմկաբերդի առումը» պոեմում ծավալվող դեպքերի պատմությունն ուղեկցվում է բազմաթիվ քնարական շեղումներով։ Ինչպես նախերգանքում ու վերջերգում, այնպես էլ ողջ շարադրանքի մեջ արտահայտված է ստեղծագործության հիմնական գաղափարը` բարի, հայրենասիրական գործի գեղեցկության և անմահության միտքը։ Կան պոեմներ երեք տեսակներ-Պատմողական,քնարական,քնարակաեպիկական
Առաջադրանքներ
1. Կարդացած բանաստեղծություններից դուրս գրել անծանոթ բառերը, բառարանի օգնությամբ գտնել բառերի հոմանիշները և հականիշները:
2․ Փորձել վերլուծել քեզ դուր եկած բանաստեղծությունը կամ բանաստեղծական շարքը։
3․ Ընտրել որևէ շարք և կարդալ բանաստեղծությունները:
․ 4. Շարքից առանձնացնել՝
Մի անգամ մի նավաստի եկավ իմաստունի մոտ և ասում է:
- Կկորեմ, երևի։ Այս փոթորիկը վերջին անգամ հարվածել, չեն բերել Տէր. Հազիվ կենդանի մնաց. Խորհուրդ տուր ինձ, դու գիտես ՝ ինչպես ապրեմ մինչև ծերություն ։
— Ինչ, - պատասխանեց իմաստունը, - դա կարելի է ։ Ահա կուժ, նրա հետ չես կորչի ։
Լողում է ծովագնացը Մեկ տարի, մյուսը: Փոթորիկը տանում է նրանց հողը, որոնց մեջ նախկինում եղել է: Եվ ոչինչ, ապրում է: "Ինչ, — մտածում է նա, - կուժն այնպիսին է, որ նա հոգսերից պաշտպանում է ինձ ։ "Նա մեկ անգամ պտտեց խցանը և նայեց ներս ։ Իսկ կուժում ոչինչ չկա ՝ դատարկ։ "Ահա քեզ, զարմացավ նավաստին։ - Ինչ իմաստուն է իմ գլուխը խաբում:»
Նրանք եկել են նավահանգիստ, որտեղ այս իմաստուն մարդը ապրում էր, և նավաստին գնաց իմաստունի մոտ:
- Դու, իմաստուն, ինձ դատարկ կուժ տվեցիր: Այնտեղ ոչինչ չկա ։
- Ինչպես չկա ։ - հարցրեց իմաստունը:
- Այդպես էլ ոչինչ, նայիր ինքդ:
Մի իմաստուն մարդ նայեց կուժին և ասաց:
- Դե, վատ ես նայում, տղա։ Կա մի բան. Հույսով Նա կոչ է անում։
Բուլկի
Մարդ ու կին միասին ապրել են 30 տարի: Ամուսնության 30-րդ տարեդարձի օրը կինը սովորության համաձայն՝ նա թխեց հաց: Նա ամեն առավոտ թղում էր այն, դա ավանդույթ էր: Նախաճաշին նա կտրեց այն, երկու մասերը կարագով քսեց և, ինչպես միշտ, որոշեց վերին մասը տալ ամուսնուն, բայց ձեռքը ճանապարհի կեսին կանգ առավ...
- Մեր երեսուներորդ տարեդարձին ես ուզում եմ ինքս ուտել հացի այս կարմրավուն մասը, ես նրա մասին 30 տարի երազել եմ: Ի վերջո, ես 30 տարի օրինակելի կին էի, նրա համար հրաշալի որդիներ եմ դաստիարակել, հավատարիմ և լավ սիրելին եմ եղել, տնային տնտեսություն եմ վարել, այդքան ուժ ու առողջություն եմ դրել մեր ընտանիքի մեջ: - Մտածեց կինը:
Այս որոշումը կայացնելով նա հացի ներքևի մասը տվեց իր ամուսնուն, իսկ նրա ձեռքը դողում էր: Դա նրանց 30-ամյա ավանդույթի խախտում էր: Իսկ ամուսինը, հացը վերցնելով, ասաց նրան.
- Ինչ անգնահատելի նվեր ես ինձ այսօր մատուցել, սեր իմ: 30 տարի ես չեմ կերել իմ սիրած՝ հացի ներքևի մասը, քանի որ կարծում էի, որ այն ըստ իրավունքի՝ քեզ է պատկանում:
Ինչպե՞ս հասկացար
Մի անգամ քամոտ եղանակին պարաշյուտիստը ցատկեց ինքնաթիռից: Ուժգին քամու փոթորիկը նրան կիլոմետրերով հեռվացրեց իր նախատեսված վայրէջքի տեղից: Նրա պարաշյուտը բախվել և մնացել էր մի ծառի վրա, և նա ստիպված է եղել անընդհատ օգնություն խնդրելով՝ մի քանի ժամ կախված մնալ մոռացված մի տեղում:
Վերջապես հայտնվեց մի անցորդ:
- Ինչպե՞ս եք հայտնվել ծառին: - Հարցրեց նա.
Պարաշյուտիստը բացատրեց նրան. Հետո հարցրեց, թե որտեղ է նա գտնվում:
-Ծառի վրա, - պատասխանեց նա:
- Հե՛յ, դուք հավանաբար եկեղեցական եք:
Անծանոթը ապշեց.
- Այո, դա այդպես է, իսկ ինչպե՞ս կռահեցիք:
- Դա շատ պարզ է: Ձեր ասածը մի կողմից ճիշտ է, բայց մյուս կողմից ՝ բոլորովին անօգուտ:
Աստված խոհանոցում
Մայրը հարցրեց իր երեխային.
- Դու գիտե՞ս, որ Աստված այստեղ էր, երբ խոհանոցից թխվածքաբլիթներ գողացաք:
- Այո:
- Եվ, որ նա նայում էր քեզ այդ ամբողջ ընթացքում:
- Այո:
- Իսկ ի՞նչ ես կարծում, ի՞նչ ասաց նա քեզ:
- Նա ասաց, որ այստեղ մեզանից բացի ոչ ոք չկա, ինձ համար էլ մի քիչ վերցրու:
Պայքար նևրոզների դեմ
Մի հոգեբույժ այցելեց Վարպետին:
- Ինչպե՞ս եք պայքարում նևրոզների դեմ: - Հարցրեց մասնագետը:
- Ես ազատվում եմ նրանցից:
- Բայց ինչպե՞ս:
- Խնդիրները լուծելու փոխարեն, ես ոչնչացնում եմ դրանց ստեղծող էգոն:
- Ինչպե՞ս դա անել:
- Դուրս եկեք ձեր մտքերի բանտից և մտեք սենսացիաների աշխարհ, - պատասխանեց Վարպետը:
Բարություն կենդանիների հանդեպ
Ուսուցիչը դիմեց տարրական դասարաններիa աշակերտներին.
- Երեխաներ, պատմեք, թե ինչպես է պետք վարվել կենդանիների հետ:
Երեխաները սկսեցին իրենց կենդանիներին խնամելու մասին հուզիչ պատմություններ պատմել: Մի տղա վեր կացավ և հպարտորեն հայտարարեց.
- Մի անգամ ես մի տղայի ծեծեցի՝ շանը ոտքով հարվածելու համար:
Կյանքը նման է մեքենայի
Մի օր Վարպետը զարմացրեց բոլորին, ասելով.
- Կյանքը նման է մեքենայի:
Վարպետի շրթունքներից լսել այսպիսի համարձակ համեմատություն: Բոլորը քարացան ՝ սպասելով բացատրության:
- Այո՛, - վերջապես ասաց Վարպետը: - Մեքենայով կարող եք շատ բաների հասնել հասնել:
Եվս մեկ դադար:
- Բայց հաճախ մարդիկ իրենք են ընկնում անիվների տակ՝ թույլ տալով, որ իրենց վրայով անցնեն, իսկ հետո ամեն ինչում մեքենային է մեղադրում:
Սիրո առաջացում
Հասարակական գործիչներից մեկը շատ ջանք թափեց փոխելով հասարակության կառուցվածքը:
- Հիասքանչ է, - ասաց Վարպետը: - Բայց մեզ պետք է ոչ թե գործողություն, որը փոփոխությունների է հանգեցնում, այլ գիտակցություն, որը տանում է դեպի սեր:
- Այսինքն դուք կարծում եք, որ հասարակության փոփոխությունը պարզապես ժամանակի կորուստ է՞:
- Ոչ, ոչ: Հասարակության մեջ փոփոխությունները կարող են պաշտպանել սերը, բայց նրանք ի վիճակի չեն ստեղծել այն:
Կյանք, որն արժե փրկել
Մի մարդ, վտանգելով իր կյանքը փրկեց մի տղայի, ով ընկել էր ծովի հորձանուտի մեջ: Գիտակցության գալով, տղան ասաց.
- Շնորհակալ եմ կյանքս փրկելու համար:
Տղամարդը նայեց տղայի աչքերին ու պատասխանեց.
- Ոչինչ, տղաս: Կարևորը այն է, որ քո կյանքը ապարդյուն չի փրկվել:
Արտաշես և Սաթենիկ
Ալանները կովկասյան լեռնական այլ ժողովուրդների հետմիաբանվելով և գրավելով Վրաց թագավորության կեսը, խոշորբազմությամբ գալիս և տարածվում են Հայոց աշխարհում։Ալանների ներխուժման դեմն առնելու համար Արտաշեսըհավաքում է իր զորքը և պատերազմի է դուրս գալիս։ Ալաններըհայոց զորքերի ճնշման տակ փոքր-ինչ հետ են նահանջում, անցնում են Կուր գետը և ճամբարում գետի հյուսիսային ափին։ Արտաշեսն էլ հետապնդելովնրանց, իր զորքով գալիս, բանակ է դնում Կուրի հարավային ափին։ Գետը դառնում է թշնամիերկու բանակների սահմանը։ Հայոց և ալանաց զորքերի ընդհարման ժամանակ ալաններիարքայազնը գերի է ընկնում Արտաշեսի ձեռքը։ Ալանաց թագավորը ստիպված է լինում հաշտություն խնդրել։ Նա դեսպաններ է ուղարկում Արտաշեսի մոտ, խոստանալով այն ամենը, ինչԱրտաշեսը կամենա: Նաև առաջարկում է երդմամբ դաշինք կնքել, որ դրանից հետո ալանաց բանակն այլևս չի ասպատակի Հայոց աշխարհը։ Արտաշեսը հրաժարվում է վերադարձնել պատանի արքայազնին։ Երբ այդ մասին իմանում է արքայազնի քույրը, ալանների չքնաղարքայադուստր Սաթենիկը, որ գտնվում էր հոր ճամբարում, գալիս և կանգնում է Կուր գետիափին գտնվող մի մեծ դարավանդի վրա և թարգմանիչների միջոցով ձայն է տալիս Արտաշեսին.
Քեզ եմ ասում, քաջ այր Արտաշես,
Որ հաղթեցիր քաջ ազգին ալանաց,
Ե՛կ լսիր ալանների գեղաչյա դստեր խոսքը՝
Տուր պատանուն,
Քանզի սոսկ քենի համար օրենք չէ, որ ղյուցազները
Այլ դյուցազների զավակներին զրկեն կյանքից
Կամ ծառա դարձնելով՝ ստրուկների կարգում պահեն,
Եվ հավերժ թշնամություն
Երկու քաջ ազգերի միջև, հաստատեն:
Արտաշեսը լսելով այս խոսքերը, գնում է գետափ և տեսնելով չքնաղ կույսին, սրտանց ցանկանումէ նրան կին առնել։ Իսկույն կանչում է իր դայակ Սմբատին, նրան ասում իր սրտի փափագը։Միաժամանակ նա Սմբատին հայտնում է, որ կին առնելով ալանաց արքայադստերը, ինքըդաշինք և ուխտ կկնքի երկու ազգերի միջև և պատանուն խաղաղությամբ կվերադարձնի։Սմբատը մարդ է ուղարկում ալանների թագավորի մոտ, առաջարկում ալանների օրիորդՍաթենիկին կնության տալ Արտաշեսին։
Ալանների թագավորն ասում է.
Եվ որտեղի՞ց պիտի տա քաջ Արտաշեսը
Հազար հազարներ ու բյուր բյուրեր
Ալանների քաջազգի կույս օրիորդի փոխարեն։
Երբ Արտաշեսին հայտնում են Սաթենիկին կնության առնելու այս թանկ պայմանները, Արտաշեսըորոշում է հարցը լուծել գործնականում:
Հեծավ Արտաշեսն իր Սևուկին
Եվ հանեց ոսկեօղ շիկափոկ պարանը,
Եվ որպես սրաթև, արծիվ անցավ գետը,
Եվ նետեց ոսկեօղ շիկափոկ պարանը,
Գցեց մեջքը ալանաց օրիորդի,
Եվ շատ ցավեցրեց մեջքը փափուկ օրիորդի,
Արագ հասցնելով բանակը իր։
Արտաշեսը առևանգելով գեղեցիկ Սաթենիկին, բերում է Արտաշատ, մեծ ու շքեղ հարսանիքհրավիրում և ամուսնանում է։ Հարսանիքի ժամանակ, ըստ արքայական սովորության, երբԱրտաշեսն իբրև փեսացու մտնում է դահլիճը՝ գլխին ոսկե դրամներ են շաղ տալիս, իսկ երբՍաթենիկն է մտնում ամուսնական առագաստը՝ մարգարիտներ են գլխին թափում։ Եվ այնքանվսեմ ու շքեղ էր այս տեսարանը, որ գուսանները երգել են այն այսպես.
Ոսկի անձրև էր տեղում
Արտաշեսի փեսայության պահին,
Մարգարիտ էր տեղում
Սաթենիկի հարսնության պահին։
Արտաշեսը Սաթենիկին դարձնում է իր կանանց մեջ առաջինը։ Սաթենիկից ծնվում է Արտավազդըև ուրիշ շատ զավակներ։
Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ
Պարսից Շապուհ արքան Արշակ թագավորին իր մոտ էր կանչում, որ իրար մեջ սեր, խաղաղություն և մեծ բարեկամություն հաստատեն։ Իսկ Արշակ թագավորը թեպետ ուզում էր պատերազմ տալ, սակայն բախվում է Հայոց զորքի դժկամությանը: Ուստի ակամա հրովարտակ է ուղարկում պարսից Շապուհ արքային՝ ինչպես հպատակն իր տիրոջը։ Շապուհը նրան իր մոտ է հրավիրում: Արշակը նրանից խնդրում է երդվել, որ անկասկած լինելով գնա։ Շապուհը պարսից թագավորության հավատարիմ երդման օրինակով բերում է աղ, կնքում վարազագիր մատանիով և ուղարկում Արշակին, ասելով, որ եթե այդ երդումից հետո էլ չգա, ապա թող պատրաստվի պատերազմի։ Արշակը վերցնում է իր հետ հայոց սպարապետ Վասակին՝ իր դայակին, ճանապարհ ընկնում, ներկայանում պարսից Շապուհ թագավորին։
Շապուհ թագավորը հրամայում է իր խորանի հատակի կեսի վրա շաղ տալ Հայաստանից բերած հողը և վրան ջուր ցանել, իսկ մյուս կեսը թողնել բնական հողով։ Եվ հայոց Արշակ թագավորին բերել է տալիս իր առաջ և մյուս մարդկանց հրամայում հեռանալ, և նրա ձեռքից բռնած ճեմելով շրջում է։ Բերում է հայկական հող շաղ տված հատակի վրա, որտեղ Արշակը սաստիկ ըմբոստանալով, հպարտանալով լեզուն փոխում է, սկսում է ըմբոստ խոսել: Շապուհը դարձյալ նրա ձեռքից բռնած տանում է պարսկական հողի վրա, և Արշակը զղջում է ասածների համար, խոնարհվում է, նրա ոտքերն է ընկնում սաստիկ ափսոսում, զղջում է ասածների համար։ Առավոտից մինչև երեկո շատ անգամ է փորձում նրան: Երբ հայկական հող շաղ տված հատակի վրա է տանում, Արշակը խստանում է, ամբարտավանանում, իսկ խորանի բնական հողի վրա լալիս է, զղջում։ Երեկոյան, պարսից թագավորի ընթրիքի ժամին, սովորությունն այնպես էր, որ հայոց թագավորի համար բազմելու տեղ էին պատրաստում պարսից թագավորի տախտի վրա, իրար մոտ. իսկ այդ օրը նախ պատրաստեցին այնտեղ գտնված բոլոր թագավորների բազմելու տեղերը, և ամենից վերջը, բոլորից ներքև, Արշակի բազմելու տեղը, որի հատակում հայկական հող էին շաղ տվել։ Բոլորը բազմեցին ըստ իրենց աստիճանների, հետո բերեցին Արշակին։ Նա մի կարճ ժամանակ բազմեց, մնաց մռութները կախած, հետո ոտքի կանգնեց ու ասաց Շապուհ թագավորին. – Իմն է այդ տեղը, որտեղ դու բազմել ես։ Վեր կաց այդ տեղից, որ ես բազմեմ, որովհետև մեր Արշակունյաց ազգի տեղն է եղել այդ, իսկ եթե ես իմ աշխարհը դառնամ՝ քեզանից վրեժխնդիր կլինեմ։ Այդ ժամանակ պարսից Շապուհ թագավորը հրաման է տալիս երկաթե շղթաներ բերել, կապկպել Արշակին, տանել Անհուշ բերդ, և կապած պահել մինչև մեռնի։ Հաջորդ օրը Շապուհ թագավորը հրամայեց իր մոտ բերել Վասակ Մամիկոնյանին, Մեծ Հայքի սպարապետին։ Որովհետև Վասակը փոքր էր մարմնով, պարսից Շապուհ թագավորը ասաց նրան. – Աղվե՛ս, այդ դո՞ւ էիր այն խանգարիչը, որ այսքան տարի մեզ և քաջերին չարչարեցիր, դո՞ւ էիր, որ այսքան տարի կոտորում էիր արիներին, հիմա ի՞նչպես պետք է իմ ձեռքից ազատվես, ես քեզ աղվեսի մահով պիտի սատկացնեմ։ -Վասակ սպարապետը պատասխան տալով ասաց. – Այժմ ինձ տեսնում ես փոքր մարմնով և սուրս էլ վրաս չէ՝ իմ մեծության չափը չիմացար, որովհետև մինչև այժմ ես քեզ համար առյուծ էի, իսկ այժմ աղվես դարձա։ Բայց երբ ես դեռ Վասակ էի, ես հսկա էի, մի ոտս մի լեռան վրա էր, մյուսը՝ մյուս լեռան վրա. երբ աջ ոտքիս վրա էի հենվում, աջ կողմի լեռը գետինն էի կոխում, երբ ձախ ոտքիս վրա էի հենվում՝ ձախ կողմի լեռն էի գետին կոխում։ -Շապուհը հարցնում է. – Չի՞ լինի ասես, այդ ի՞նչ լեռներ են, որ դու տափն էիր կոխում։ – Երկու լեռներից մեկը դու էիր, մյուսը` հունաց թագավորը ։ – Պարսից արքան հրամայեց հայոց Վասակ զորավարի մորթը հանել, խոտով լցնել և տանել նույն Անդմըշն բերդը, որ Անհուշ է կոչվում, որտեղ բանտարկեցին և Արշակ թագավորին։
Քուշանների Արշակունի թագավորը, որ նստում էր Բալխ քաղաքում, պատերազմ սկսեց պարսից Շապուհ թագավորի հետ, որ Սասանի տոհմից էր։ Եվ Շապուհ թագավորը պարսից բոլոր զորքերը գումարեց ու տարավ նրա հետ պատերազմելու, Հայոց աշխարհից գերության տարած ամբողջ հեծելազորքը նույնպես պատերազմի տարավ, մինչև անգամ հայոց Արշակ թագավորի ներքինուն։ Հայոց Արշակ թագավորի այդ ներքինու անունն էր Դրաստամատ։ Երբ քուշանաց թագավորի և պարսից թագավորի մեջ պատերազմը սկսվեց, քուշանների զորքերը շատ նեղ գցեցին պարսից զորքերին, շատերին կոտորեցին պարսից գորքից, շատերին ձերբակալեցին, մյուսների փախուստի մատնեցին։ Իսկ Դրաստամատն այնտեղ քաջություններ գործեց, Շապուհ թագավորի համար այնչափ կռվեց, որ կարողացավ նրան մահից ազատել և քուշաններից շատերին կոտորեց։ Շապուհ թագավորին էլ փրկեց, երբ նրան պատերազմի խառնուրդի մեջ թշնամիները շրջապատել ու նեղն էին գցել: Իսկ երբ պարսից Շապուհ թագավորը եկավ Ասորեստան, մեծ շնորհակալություն հայտնեց Դրաստամատին նրա ծառայությունների համար և առաջարկեց խնդրել իրենից, ինչ կուզի: Դրաստամատը խնդրեց, որ թույլ տա իր բնիկ տիրոջը՝ հայոց Արշակ թագավորին տեսնել։ Շապուհը նրան տվեց մի հավատարիմ թիկնապահ ու հրովարտակ` արքունական մատանիով կնքված, որ գնա Անհուշ բերդը և ինչպես որ խնդրեց, այնպես էլ վարվի կապյալ Արշակի հետ։ Եվ Դրաստամատը արքունական հրովարտակով թիկնապահի հետ գնաց Անհուշ բերդը, տեսավ իր տիրոջը՝ Արշակին, արձակեց երկաթե կապանքներից, գլուխը լվաց, լողացրեց, ազնիվ զգեստներ հագցրեց, սեղան սարքեց նրա համար, թագավորավայել ընթրիք տվեց, գինի դրեց առաջը, զվարթացրեց, մխիթարեց և նվագարաններով ուրախացրեց։ Երբ աղանդերի հերթը հասավ, նրա առջև դրին միրգ, խնձոր, վարունգ, ամիճ ու դանակ տվին, որպեսզի կտրի և ուտի, ինչպես կամենում է։ Դրաստամատն էլ ոտքի կանգնած՝ նրան շատ ուրախացնում էր և մխիթարում: Արշակը դանակը խրում է իր սիրտը և տեղում մեռնում։ Դրաստամատը, երբ սա տեսնում է, վրա է ընկնում, դանակը քաշում, հանում նրա մարմնից և իր կողը խրում։ Նա էլ նույն ժամին մեռնում է։
Շատ տարիներ առաջ ալանները տեղակայվել են Կուր գետի հյուսիսային մասում, իսկ հայերը՝ հարավային: Ալաններին այդպես դուր չէր գալիս, դրա համար պատերազմ սկսեցին հայերի դեմ՝ շարժվելով դեպի Կուր գետի հարավային մասը: Դա նրանց մոտ չստացվեց, և Արտաշեսը գերի վերցրեց ալանների թագավորի որդուն: Ալանների թագավորը խնդրեց վերադարձնել տղային, որպեսզի հաշտություն տիրի նրանց մեջ, բայց Արտաշեսը չհամաձայնեց: Այս լուրը լսելով՝ գերի վերցված տղայի քույրը շտապում է փրկել եղբորը: Նա իմաստուն խոսքեր է ասում Կուր գետի ափին: Արտաշեսը լսեց նրա նուրբ ձայնը և սիրահարվեց նրան: Ալանների թագավորը պահանջեց Արտաշեսին հարկ տալ ամուսնության համար: Արտաշեսը ոսկի ուներ և կարողացավ վճարել հարկը ու ամուսնացավ Սաթենիկի հետ: Ամուսնության ժամանակ Արտաշեսի գլխին ոսկիներ էին շաղ տալիս տղամարդիկ, իսկ Սաթենիկի գլխին՝ կանայք՝ մարգարիտներ: Նրանք ունեցան Արտավազդ անունով տղա, որը, երբ մեծացավ, ագահ և գոռոզ մարդ դարձավ: Շատ տարիներ հետո Արտաշեսը հիվանդացավ և մահացավ: Նրան թաղեցին ոսկե դագաղով, մահճակալը պատված էր բեհեզով: Նրան դագաղով տանում էին թաղելու արտասվող կանանցով, զորքի մի մասով: Արտավազդը պետք է շարունակեր գահակալությունը, բայց նրան խանգարում էին նրա քույրերը և եղբայրները, դրա համար սպանեց բոլորին և թողեց միայն Տիրանին, որովհետև նա ժառանգորդ չուներ: Որոշ ժամանակ անց Արտավազդը, ձին հեծած, գնաց և ճանապարհին խենթացավ ու ընկավ խորը փոսն ու մահացավ: Մարդիկ կան՝ ասում են, թե այդպես չի մահացել Արտավազդը, այլ նա բանտարկված է խորը ժայռում, որտեղ նրա շղթաները կրծում են շները, բայց ամեն անգամ դարբինները իրենց կռաններով խփում են շղթային, որպեսզի ամրանա, և այդպես, Արտավազդը չի կարողանում դուրս գալ ժայռից: Պառավներն էլ ասում են, թե կախարդ կանայք են անիծել նրան:
Գրականություն-Մովսես Խորենացի, Փավստոս Բյուզանդ
ա. բլոգում 7-ից 10 նախադասությամբ պատմիր Հայկ և Բել առասպելի մասին:
Հայկի և Բելի մասին առասպելը, պատմականանալով, կապվել է հայկական ցեղերի կամ նախահայրերի և նրանց հարավային հարևանների (ասորեստանցիներ կամ բաբելացիներ) հետ և վերածվել է դյուցազնավեպի։ Աղեղնավոր Հայկը հայ ցեղի նախնին է, իսկ բռնակալը Բելը՝ սեմական ժողովուրդների արեգակնային աստվածը կամ Ասորեստանի թագավորը։ Վերջինս հպատակեցնում է բոլոր հսկաներին ու ժողովուրդներին։ Հայկը չի հպատակվում նրան: Իր տոհմով Բաբելոնից գալիս է Արարադ երկիրը, ապա անցնում է Հարք, հիմնում իր անունով բնակավայր՝ Հայկաշեն և բնակվում այնտեղ։ Տիտանյան Բելը դեսպան է ուղարկում Հայկի մոտ՝ առաջարկելով հնազանդություն և խաղաղություն։ Հայկը մերժում է: Բելը մեծ զորքով մտնում է Արարադ երկիրը։ Ճակատամարտում Հայկն իր երեքթևյան նետով սպանում է Բելին։ Ըստ վեպի՝ Հայկից սերում են հայերը, իսկ նրա բնակած երկիրը կոչվում է Հայք։ Կռվի վայրը Հայկն անվանում է Հայոց ձոր։ Պատմությունը հիշվում է Մովսես Խորենացու և Սեբեոսի պատմություններում, իսկ առանձին պատառիկներ՝ Անանիա Շիրակացու, Ջիվանշիրի, Վանական Վարդապետի և ուրիշների երկերում, նաև ժողովրդական զրույցներում: Ըստ Մովսես Խորենացու՝ Հայկըգանգրահեր, վայելչակազմ, զվարթ աչքերով, ուշիմ ու խոհեմ, քաջ, երևելի և ազատասերդյուցազն է: Հայկի և Բելի բանակների միջև ճակատամարտը տեղի է ունեցել Վանա լճի, Ք. ա.2492 թ.: Հայ ժողովուրդը Հայկի անունով է կոչել Օրիոն համաստեղությունը: Գեղապատշաճ, Խայտակն, Քաջագանգուր, Վարսագեղ անուններով փառաբանվող Հայկը երբեմննույնացվել է Հրատ (մոլորակի հետ:
բ. ինչ ես կարծում՝ Հայկ և Բելը առասպել է, թե իրականություն:: Պատասխանդ գրավոր հիմնավորիր:
«Պատմությունը» ընդգրկում է շուրջ կես դար` Խոսրով Կոտակի գահակալությունից (330-338 թթ.) մինչև Բյուզանդիայի և Պարսկաստանի միջև Հայաստանի բաժանումը 387 թ.։ Երկըսկսվում է երրորդ դպրությունից և ավարտվում է վեցերորդ դպրությամբ։ Հայտնի է, որ առաջին երկու դպրությունները չեն եղել արդեն Փարպեցու ժամանակ։
Բուզանդի շարադրանքի ոճն ազատ է և նման չէ 5-րդ դարի մյուս պատմագիրների ոճին: Հեղինակըհաճախ է մոռանում այս կամ այն տվյալը, մոռացկոտ ուանփույթ է նյութի և թեմաների դասավորության մեջ, միախառնում է իրականությունն ուհրաշապատումը, իսկ ժամանակագրությունը խստորեն չի պահպանում: Բուզանդը չունի Մովսես Խորենացու քննական մտածողությունը, դեպքերը պատճառաբանելու և հիմնավորելու Եղիշեի ունակությունը, սակայն ունի Ագաթանգեղոսի միտումայնությունը (տենդենցիոզությունը):
Երրորդ դպրությունը պատմում է Խոսրով Երկրորդ Կոտակի (330-338) և Տիրանի (338-350) թագավորության տարիների մասին: Չորրորդ դպրությունը՝ Արշակ Երկրորդի (350-368) գահակալության մասին, ընդհուպ մինչև նրա բանտարկվելը Անհուշ բերդում: Հինգերորդ դպրությունը՝ Պապի (370-374), Վարազդատի (374-378), Արշակ Երրորդի (378-390) և աթոռանիստ Վաղարշակի թագավորության տարիների մասին: Վեցերորդ դպրությունը պատմում է Հայաստանի բաժանման մասին և տեղեկություններ է հաղորդում հայոց եպիսկոպոսների մասին:
Բուզանդը բանահյուսությունից օգտվում է այնպես, ինչպես եթե այն լիներ հավաստիաղբյուր և մեջբերելով ժողովրդական վեպը՝պատմություն է ստեղծում։ Ժամանակագրական առումով շարունակելով Ագաթանգեղոսի «Պատմությունը»՝ թագավորների՝Արշակունիների մասին խոսելուն զուգահեռ հեղինակը պատմում էԼուսավորչի տան և սպարապետներ Մամիկոնյանների մասին: Ներկայացնելովպարսիկների դեմ վարած պատերազմները, ներքին խարդավանքները՝ Բուզանդը պաշտպանում է միասնականպետականության գաղափարը, որտեղ, սակայն, եկեղեցինկունենա որոշիչ դեր։
Բարձրացող Լուսավորչի տան կամ եկեղեցու և Արշակունիների միջև հակասությունըԲուզանդը ներկայացնում է որպես պայքար հաճախ անբարո կյանքով ապրողթագավորների և ազնիվ ու սրբակյաց հայրապետների միջև, որոնք ուզում են առաջիններինճիշտ ուղի դուրս բերել։
Թագավորների ճյուղը ներկայացնելիս Բուզանդը օգտվել է գրավոր աղբյուրներից, ինչպես նաև բանավոր ասքերից ու զրույցներից։Եկեղեցու գործիչների մասին Բուզանդը պատմումէ, նկատի ունենալով ժողովրդական և օտար վարքագրություններն ուբանավորպատումները։ Շահեկան է ներկայացնում հոգևորականությանը, հատկապես բարձրացնումէ Ներսես Մեծին, որիկենսագրությունը լրացնելու համար օգտվել է նաև 4-րդ դարինշանավոր աստվածաբան Բարսեղ Կեսարացու վարքից:
Փավստոս Բուզանդի «Պատմությունը» հետագա սերունդների համար եղել էգեղարվեստական նյութի անփոխարինելի աղբյուր։Մասնավորապես, Րաֆֆին «Սամվել»պատմական վեպի գաղափարը նրանից է փոխառել։
գ. համացանցի օգնությամբ պարզիր՝ ինչ է առասպելը:
Հին ժողովրդական զրույց աստվածների ու դիցաբանական հերոսների և աշխարհի ու կյանքի ծագման մասին:
դ. տեղեկություններ ներկայացրու Մովսես Խորենացու և Փավստոս Բյուզանդի մասին:
ծնվել է 5-րդ դարի սկզբին՝ մոտ 410թ.-ին, Տարոն գավառի Խորնի կամ Խորոն գյուղում: 15-16 տարեկան հասակում, նրան ուղարկում են Վաղարշապատ, որտեղ էլ նա աշակերտել է Մեսրոպ Մաշտոցին և Սահակ Պարթևին: Հայերենից բացի նա տիրապետում էր նաև հունարենին և ասորերենին:
Հարցեր և առաջադրանքներ
Ժողովուրդ
Ուրիշ ճանապարհ չկա. ներսից է լինելու հաստատ փրկությունը, որովհետև ներսից ենքփչացած։
Ճշմարտությունը
Հարցեր և առաջադրանքներ
Ոչ, ես ունեմ այդպիսի ծանոթ, որի հետ լրիվ տարբեր կարծիքներ ունենք, չեմ ասի, որ ահավորմտորիմ ենք, բայց փաստը մնում է փաստ:
Մի հատ դեպք հիշեցի, որ իմ ընկեր Արտաշեսը 60 հազար գումար էր հաղթել մեր դպրոցիկողմից, կոնկրետ չեմ կարող հիշել ինչ էր արել, բայց ես նրա համար շատ ուրախ էի:
Հարցեր և առաջադրանքներ
հոգի — Մարդու ներքին՝ հոգեկան աշխարհը, ապրումները, զգացմունքները
ոգի — Էություն, ներքին բովանդակություն՝ իմաստ
Կարծում եմ, մեր ժողովուրդի ոգին վրեժ է ցանկանում, տարիներով մենք տառապել ենք և կարծում եմ բոլորս վրեժ ցանկանում ենք, իմ ունեմ եղբայրներ, որ այս պահին վիրավորզինվորներ են և իմ սիրտը պատռվում է այդ փաստից:
Արդեն գրել եմ ինչ եմ ցանկանում, ես կարծում եմ, որ մենք արժանի չենք այն ճակատագրին, որ մեզ է տրվել:
Հարցեր և առաջադրանքներ
Հիմնական ասելիքն այն է, որ մենք մեզ քիչ-քիչ կորցնում ենք, կորցնում ենք մեզ որպես հայ, մեր սովորությունները, մշակույթը, ավանդույթները: Միքիչ ցավալի է իհարկե, բայց կարծում եմդա նորմալ է, բոլոր մշակույթները և այլն ժամանակավոր են, ոչինչ անվերջ չէ:
Հարցեր և առաջադրանքներ
Ոչ, ես ունեմ այդպիսի ծանոթ, որի հետ լրիվ տարբեր կարծիքներ ունենք, չեմ ասի, որ ահավորմտորիմ ենք, բայց փաստը մնում է փաստ:
Մի հատ դեպք հիշեցի, որ իմ ընկեր Արտաշեսը 60 հազար գումար էր հաղթել մեր դպրոցիկողմից, կոնկրետ չեմ կարող հիշել ինչ էր արել, բայց ես նրա համար շատ ուրախ էի:
Հարցեր և առաջադրանքներ
Ժողովուրդ
Ուրիշ ճանապարհ չկա. ներսից է լինելու հաստատ փրկությունը, որովհետև ներսից ենքփչացած։
Ճշմարտությունը
4. Կարդացած բանաստեղծություններից դուրս գրել անծանոթ բառերը, բառարանի օգնությամբ գտնել բառերի հոմանիշները և հականիշները:
Բյուր- Բացատրություն -անչափ, Հոմանիշ-բազմաթիվ, Հականիշ-հաշվելի:
Անտրտունջ-Բացատրություն -չտրտնջացող, Հոմանիշ- անմռունչ:
Նինջ-Բացատրություն -կիսաքուն վիճակ, Հոմանիշ-Քուն:
5․ Փորձել վերլուծել քեզ դուր եկած բանաստեղծությունը կամ բանաստեղծական շարքը։
Ունկնդիր եղա հողմի խենթ երգին,
— Անամոք ցավի սրտմաշո՜ւկ նվագ.
Կանգնած եմ մռայլ վիհի եզերքին,
— Տրտում է հոգիս, հիվանդ ու մենակ...
Անվերջ մի ցավ է իմ սիրտը ճնշում,
— Ես մոռացել եմ արեւի ուղին.
Անուրջ օրերի լույսը չեմ հիշում,
— Ինձ ո՞վ է մատնել այս մառախուղին...
Ունկնդիր եղա հողմի խենթ երգին.
— Ես էլ եմ ուզում հեկեկալ անհագ.
Կանգնած եմ մռայլ վիհի եզերքին,
— Տրտում է հոգիս, հիվանդ ու մենակ...
Չեմ հասկանում,թե ինչու է Տերյանը այսպիսի բանաստեղծություն գրել,այն ամբողջ գործը,որ նա կատարել է, նա արժանի է, որ իրեն հիշեն հազարավոր տարիներով, ես իսկապես սիրում եմ նրա աշխատանքները և իրեն որպես մարդ,ինձ գրավեց նրա կյանքի պատմությունը:
6․ Նախընտրած շարքից անգիր սովորել ամենաշատը դուր եկած բանաստեղծությունը:
Բյուր մարդոց մեջ,
Պաղ մարդոց մեջ,
Որպես տրտում
Անապատում —
Մենակությո՜ւն,
Մենակությո՜ւն...
Ախ, այս տրտում,
Երկրի ցրտում
Անլուր ընկան,
Անխոս հանգան
Երկնքի հուշ
Երգերս անուշ։
Եվ իմ հոգում,
Ցուրտ ու միգում,
Խինդը մեռավ,
Բախտը մարավ
Անվերադարձ,
Անվերադա՜րձ...
7․ Տերյանի քո ընտրանին ներկայացրու՝ ձայնագրելով քեզ դուր եկած բանաստեղծությունները։
Հարցեր և առաջադրանքներ
1․ Կարդալ Վահան Տերյանի մասին պատմող նյութը և գրավոր վերապատմիր բլոգում։
Կարճ կլինեմ, ծնվել է 1885 թվականին հունվարի 8-ին, սովորել է Գանձայի ծխական, 4 ամիս ՝Ախալքալաքի քաղաքայիմ դպրոցներում,1899-1906 թթ-ին՝ Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում:1906 թ-ին ընդհւնվել է Մոսկվայի համալսարանի պատմաբանասիրության ֆակուլտետը:1912 թ-ին հիմնադրել է <<Պանթեոին>> հրատարակչական ընկերությունը:
1913-17 թթ-ին Տերյանը սովորել է Պետրոգրադի համալսարանի արևելագիտության ֆակուլտետում: 1917 թ-ին Տերյանը դարձել է բոլշևիկյան կուսակցության անդամ:
Մահացել է 1920 հունվարի 7:
2․ Ընտրել որևէ շարք և կարդալ բանաստեղծությունները:
3․ Շարքից առանձնացնել՝
· Ամենահուզիչ
Դու դեռ չես մեռել իմ հիվանդ սրտում,
Դու դեռ ապրում ես երազի նման.
— Բայց չէ՞ որ միշտ էլ երազ էր միայն
Պայծառ պատկերըդ այս անապատում...
Ես քեզ սիրում եմ, դու դեռ չես մեռել
Ես ամենուրեք քե՛զ եմ որոնում.
Դու, երազների լուսե օրրանում՝
Անո՛ւրջ, որ գուցե բնավ չես եղել...
Քեզ իմ կարոտի կսկիծն է վառել
Երազանքներում իմ նվիրական.
Իմ քույր, իմ դահիճ, իմ սուրբ սիրեկան,
Ես քեզ սիրում եմ, դու դեռ չես մեռել...
· Ամենատխուր
Մոռանա՜լ,
մոռանա՜լ
ամեն
ինչ,
Ամենին
մոռանալ.
Չըսիրել,
չըխորհել,
չափս՛ոսալ
—
Հեռանա՜լ...
Այս
տանջող,
այս
ճնշող
ցավի
մեջ,
Գիշերում
այս
անշող
Արդյոք
կա՞
իրիկվա
մոռացման,
Մոռացման
ոսկե
շող...
Մի
վայրկյան
ամենից
հեռանալ,
Ամենին
մոռանալ.—
Խավարում,
ցավերում
քարանալ
Մեն-միայն...
Մոռանալ,
մոռանալ
ամեն
ինչ,
Ամենին
մոռանա՜լ...
Չըսիրել,
չըտենչալ,
չըկանչել,
Հեռանալ...
· ամենաանհույս
Բյուր մարդոց մեջ,
Պաղ մարդոց մեջ,
Որպես տրտում
Անապատում —
Մենակությո՜ւն,
Մենակությո՜ւն...
Ախ, այս տրտում,
Երկրի ցրտում
Անլուր ընկան,
Անխոս հանգան
Երկնքի հուշ
Երգերս անուշ։
Եվ իմ հոգում,
Ցուրտ ու միգում,
Խինդը մեռավ,
Բախտը մարավ
Անվերադարձ,
Անվերադա՜րձ...
· ամենաոգեշնչող
Ցրտահա՜ր,
հողմավա՚ր.
Դողացին մեղմաբար
Տերևները դե ղին,
Պատեցին իմ ուղին...
Ճաճանչները թոշնան...
Կանաչներիս աշնան —
Իմ խոհերը մոլար՝
Ցրտահա՜ր, հողմավա՜ր...
Կրակներըս անցան,
Ցուրտ ու մեգ է միայն.
Անուրջներըս երկնածին
Գնացի՜ն, գնացի՜ն...
· ամենաերազկոտ բանաստեղծությունները։
Իմաստուն խոսքեր սովորեցի ես,
Որ հրապուրեմ զորությամբ մթին,
Հոգիդ կախարդեմ ու հմայեմ քեզ,
Ինձ այրող հուրը նետեմ քո սրտին։
Բայց բոլոր խոսքերն իզուր են արդեն,
Թալիսմանները՝ մեռած և անուժ,
Հըմայք և դյութանք անզոր են քո դեմ...
— Արդյոք ո՞վ գիտե անունըդ անուշ...
ա. դուրս գրիր անծանոթ բառերը, բառարանի օգնությամբ բացատրիր:
Խրթին-Դժվար լուծելի, կնճռոտ
բ. քո կարծիքով՝ որն է պատմվածքի ասելիքը:
Ես կարծում եմ,որ պատմվածքը իր մեջ պարունակում էր երկու ասելիք, առաջինը այն էր, որ եթե ծնողները ցույց չեն տալիս իրենց սերը, դա չինշանակում, որ այդ սերը գոյություն չունի, մեր ծնողները մեզ համարյա ամենամոտիկ մարդիկ են և մենք միայն նրանց կարող ենք վստահել:Երկորդը նրա մասին էր, որ կապ չունի նվերի տեսքը և գինը, կարևորը թե ինչպես ես նվերը տալիս և ինչ էմոցիաներով:
գ. գրավոր ներկայացրու նմանօրինակ մի պատմություն քեզ հետ պատահած:
Ճիշտ ասած, չեմ կարողանում հիշեմ նմանատիպ պատմություն:
դ. վերլուծիր պատմվածքը:
Կփորձեմ կարճ վերլուծել, միշտ հիշեք, որ ձեր թև ու թիկունքը ձեր ծնողներն են, անիմաստություներ չհորինեք, ձեր ծնողները միշտ ձեր կողքին են ինչել պատահի, նույնիսկ եթե ձեր վրա ջղայնացել են, դա չի նշանակում, որ ձեզ չեն սիրում, պարզապես փորձեք հասկանալ ինչ են նրանք ուզում ձեզ ասեն, հավատացեք նրանք միայն ձեր լավն են ուզում նաև կուզենաի նշեի, որ հիմնական շեշտը դրված է նվերի վրա, որ կապ չունի ինչպիսնն է նվերը, դիմացինի համար դա կարող է ամենաթանկ նվերը լինի:
Անդերսեն <<Լուցկիներով աղջիկը>>
Իսկապես շատ հուզիչ էր, դուրս իսկապես եկավ, այստեղ պատմում են մի աղջկա մասին, ով վաճառում էր լուցիկներ, բայց Նոր տարվա գիշերը չկարողացավ վաճառի ոչ մի հատիկ, նա չէր կարող գնալ տուն, քանի որ նրան կծեծեր իր հայրիկը, ուրիշ ելք չտեսնելով նա մնաց դրսում և սկսեց տաքանալ այդ լուցկիներով, բայց ոչինչ անվերջ չէ, ինչպես նաև մարդկային կյանքը և այդ աղջիկը մահացավ:
Օ Հենրի <<Մոգերի Ընծաները>>
Այս պատմվածքը մի զույգի մասին է, որոնք վաճառեցին իրենց համար շատկարևոր և թանկ իրերը, որպեսզի ուրախացնեն իրենց մյուս կեսին, բայց այնպես է ստացվում, որ ոչ մեկի նվերը այլևս պետք չի գալիս, բայց կատարվեց հակառակը: Իմ տեսանկյունից այստեղ իմաստը նրանում է, որ կարևոր չէ թե ինչպիսինն է նվերը, այլ ուշադրությունը և ինչ ջանքեր ես գործադրել այդ նվերը գնելու կամ ստանալու համար:
ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ, ԻՄ ԱԶԳԻ, ԻՄ ՄԱՍԻՆ/ԳՐԻԳ
Պատմվածքը պատերազմյան օրերի մասին էր, թե ինչ է անում պատերազմը մարդկանց հետ, մարդիկ կորցնում են իրենց տները,թե ինչպես բոլորը ապրում են վախի մեջ, որ ոչ մեկպաշտպանված չէ և դրանից ավելի սարսափելի է, նաև ասուվում է ուրիշի ցավի մասին, ճիշտնասած ինձ հսմար մինչև հիմա դժվար է ընդհունել և չեմ ցանկանում ասեմ, որ նրանք էլանցնում այդ ամեմ ինչի միջով, հնարավոր է ավելի փոքր մաշտաբով, բայց նույնիսկ այդփաստը ցավալի է:
Հիսուսի Կատուն
Շատ հուզիչ պատմվածք էր և ինձ շատ դուր եկավ: Ինչ-որ նուրբ զգացմունքային բան կար: Ինչպես հասկացա վերջում Նարեկը ներել էր բոլորին, իսկ Գրիգը տեսնելով, որ իր ընկերը այդդեպքից հետո կարողողացել է շարժվել առաջ, իրեն հանգիստ զգաց:
Ծանոթացեք մեկնարկային մեդիափաթեթին, ընտրեք մեկ նյութ, կարդացեք, գրավոր վերապատմեք 5-7 նախադասությամբ, կարդացածը բանավոր ներկայացրեք դասարանում, կարող եք նաև ռադիոնյութ պատրաստել
Ես կարդացի կրթահամալիրի զինանշանի մասին: Վահան է որի մեջտեղում խաչ կա։ Խաչի ծայրերին կան Ո․ Կ․ Վ․ Ա․ տառերը։ Այս տառերը հետևյալ նախադասության բառերի սկզբնատառերն են․ Որդեգիր Կուսին Վարդապետ Ապաշխարութեան։ Խաչի չորս անկյուններում կան չորս տարբեր առարկաներ կրակ, զանգ, վարդապետի գավազան ու բաց գիրք:
կարդացեք Աշոտ Բլեյանի «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր. ինչպես սկսվեց ամեն ինչ» հարցազրույցը. ծանոթացեք, ուսումնասիրեք, գրավոր եզրակացություն-հետևություն արեք
Իմ կարծիքով Տիար Բլեյանը տարբերվում է ուրիշ տնորեներից, իմ կարծիքով նա ուներ միքտ,որը նա իրականացրել է: Տիար Բլեյանը ունի մտքի թռիչք:
Մխիթարյան Միաբանության կայքի ձախ անկյունում տեսանելի է 4 տառ՝
Ո. Կ. Վ. Ա.: Փորձիր պարզել՝ ո՞ր բառերի սկզբնատառերն են, և ի՞նչ է ներկայացնում պատկերվածը
Տառերը Որդեգիր Կուսին Վարդապետ Ապաշխարութեան նախադասության բառերի սկզբնատառերն են:
Գրիր «Կրթահամալիրի իմ խորհրդանիշը» վերնագրով շարադրություն:
Իմ խորհրդանիշը մեր գրադարանն է, մեր գրադարանում ինձ շատ է դուր գալիս մթնոլորտը,գրադարանում միշտ լռություն է տիրում և դու կարող ես գնալ գրադարան ոչ միայն գիրք ընթերեցելու համար,այլ ուղղակի հանգստանալու, իմ տասնյակ նախագծերը ես արել եմ գրադարանում,գրադարանում ես ինձ հանգիստ եմ զգում:
Ծանոթացիր ուսուցիչների կամավոր ատեստավորման հետևյալ թեստին։
Թեստ
Շատ դժվար հարց է, քանի որ ամեն ինչ ունի երկու կողմ, ինչպե՞ս չափել սովորողի գիտելիքը, շատ անգամներ թեստը սովորողի գիտելիքների նույնիսկ 20% ցույց չի տալիս և այդ դեպքումթեստը ուղղակի սովորողին ճնշում է և ավելացնում է ավելորդ սթրես, բայց եթե ավելի խորնմտածենք, ինչպես սովորողը ընդունվի համալսարան, եթե նրա գիտելիքները անհայտ են, եսկարծում եմ լուծումը պետք է այսպիսին լինի, ուղղակի հարցազրույց, սովորողը սովորականմարդու հետ չի կաշկանդվի խոսել, և կարող է ցույց տալ թե գիտելիքի տեր մարդ է: Իսկուսուցիչները իրենց հերթին պետք է ընդհունելության ժամանակ հանձնեն թեստ, որպեսզիհասկանալի լինի ուսուցիչը բավականին գիտելիքներ ունի դասավանդելու համար թե ոչ:
Այստեղ պատմվում է Հենդոի մասին է, թե ինչպես մի տղա արդեն որերորդ անգամ նույն դասարանում է մնում, գնահատակաների պատճառով, ժամանակին կար Պարտւոս, եթե քո գնահատակները անպայմանից ցածր են դու կմնաս նույն դասարան։ Ճիշտն ասած չեմ ուզում պատմվածքը նորից պատմեմ, ուղղակի կասեմ, որ Հենդոն մեղքս եկավ, ես այս աշխարհում հավասարություն չկա։
Հարցեր և առաջադրանքներ
Կարդացե՛ք պատմվածքը։
Դո՛ւրս գրեք անհասկանալի բառերն ու բառարանի միջոցով բացատրե՛ք։
Բնութագրե՛ք տղային։
Տղան շատ բարի էր, նա նույնիսկ պատերազմին չէր կարողանում հակահարված տալ, բայց նույնիսկ այդ փաստով, նա չվախեցավ կռվի իր աղջկա համար, կարճ ասած, նա շատ բարի, բայց խիզախ տղա էր։
Ո՞րն է պատմվածքի մեջ արտահայտված գաղափարը։
Ես կարծում եմ, որ գաղափարը այսպիսին էր, ինչպիսին էլ մարդ չլինես, գալու է ժամանակ, որ դու պետք է կարողանաս քո վրայով է անցնես և անես այնպիսի բան, որ կյանքում չէիր մտածի, որ այդպիսի բան պետք է անես։
Քո կաիծիքով՝ ինչու է պատմվածքը կոչվում «Սիրելու տարիք»։
Ճիշտն ասած, պատմվածքի և անվան մեջ չէմ կարողանում կապ գտնեմ, սեր,սիրելու, ես կարող եմ հասկանալ, բայց տարիք բառը ինձ համար անհասկանաի է։
Մեկնարկային փաթեթ` Ակսել Բակունց, Եղիշե Չարենց, Վահան Տերյան, Համո Սահյան
Գրավոր աշխատանք
փորձիր վերլուծել կամ գրավոր վերապատմել քեզ դուր եղած ստեղծագործությունը
ԱՇՈՒՆ
Մշուշների շղարշի տակ
Աշնան խաշամն է խշշում,
Քամու ձեռքերն անհամարձակ
Ամպի փեշերն են քաշքշում:
Ամպը լեզուն կուլ է տվել
Հնար չունի որոտալու,
Ցերեկն էլ է ցրտից կծկվել,
Չէ, երևի ձյուն է գալու:
Կարճ, պարզ, լավ նկարագրող, այս բանաստեղծությունը չէր կարող իմ դուրը չգալ, քանի որ ես շատ եմ սիրւմ կարճ և հասարակ պատմվածքներ, բանաստեղծություններ և այլն։
«Զարմանալի աշուն» կամ «Իմ աշունը» վերնագրով գրիր շարադրություն
Եկել է աշունը։ Գրեթե ամռանը արևը շողում է՝ փորձելով տալ վերջին անխոնջ ջերմությունը։ Աղավնի վրա և պարզ երկնքում, գրեթե մաքուր հպում: Միայն մի քանի ցուրտ ու ուժեղ քամի փչեց, էլ չասած, որ բակում դեռ մեկ ամիս էր։ Վառ կանաչի մեջ նկատելի են աշնան առաջին ավետաբերները՝ դեղին ու կարմիր տերևները։ Նրանք գրեթե ընկնում են ծառերից և ծածկում սենյակը բոլոր ապրանքներով ու պարագաներով։
աշնան թեման համաշխարհային գրականության էջերում. կարդա, թարգմանիր,
ներկայացրու
Уж небо осенью дышало,
Уж реже солнышко блистало,
Короче становился день,
Лесов таинственная сень
С печальным шумом обнажалась,
Ложился на поля туман,
Гусей крикливый караван
Тянулся к югу: приближалась
Довольно скучная пора;
Стоял ноябрь уж у двора. Пушкин
«Мне грустно на тебя смотреть,
Какая боль, какая жалость!
Знать, только ивовая медь
Нам в сентябре с тобой осталась». Есенин
1. Կարդալ Աշոտ Բլեյանի «Գրողի՝ գրականությամբ զբաղվելու իրավունքի ժամանակը»,վերապատմիր բլոգում:
Այստեղ Բլեյանը պատմում է իր և Վանո Սիրադեղյանի մասին: Թե երբ և ինչպես են հանդիպել, ասում է, որ առաջին անգամ հանդիպումը եղել է Օպերայում,ասւմ էր, որ Վանոն հաղթանակ բերողներից մեկն էր և ընդհանրապես նրա ներդնումների մասին պատերազմի ընթացքում։
2. Նայիր տեսանյութերը, բլոգում պատմիր՝ ինչ իմացար Վանո Սիրադեղյանի մասին:
Տեսանյութում Վանոի մտքերն են Հայրենիքի մասին, ճիշտ է Վանոն շատ դժվար է գրում և միշտ չէ, որ ես հասկանում եմ ինչի մասին է խոսքը, բայց այստեղ համաձայն եմ նրա մտքերի հետ, նա ասում է, որ եշտ է պահել մեր պատմական հայրենիքը և նրա մեջ ապրելը պարտադիր չէ: Բայց փաստն այն է, որ հիմա մենք ապրում ենք մեր այս ժամանակվա հայրենիքի մեջ և դա ավելի դժվար է։
3. Ինչպես ես հասկանում Վանո Սիրադեղյանի հետևյալ միտքը. «Վերջին շրջանում իմ մեջ գերակշռող զգացումը, վիրավորվածությունը չասեմ, գուցե հուսահատությունն է… Այս հոգնածությունը, սակայն, եթե ամեն ինչ հոգնածությանը վերագրենք, ես չեմ հասկանում: Ժողովուրդը ժամանակ առ ժամանակ պետք է սթափվի, ժամանակ առ ժամանակ հոգնած մարդը լվացվում է սառը ջրով, գլուխը պատին է տալիս: մեր ժողովուրդը, երևում է ընդունակ չի ինքնազգաստացման համար գլուխը պատին խփել, կամ ԱՉՔԻ ՓԱՌԸ մաքրել…Ընդունակ չի և սա կործանարար վիճակ է, որը ներսից կկրծի ժողովրդին, մեր թվացյալ միասնությունը կկորցնի նույնիսկ այն վիճակը, երբ երկու մարդ, իրար վստահելով, խոսում էին…..»:
Վանոն այստեղ ուզում էր ասեր, որ մեր ժողովուրդին սթափվել է պետք, թե, որ ասպեկտում, դա արդեն հարց է։Բայց համձայն եմ նրա հետ, մեր ժողովուրդին սթափվել է պետք, մենք միասնություն ընթանրապես չունենք։
ծանոթացիր նախագծում օգտագործվող ուսումնական
նյութերին
կարդա Թարգմանչաց
տոնի մասին պատմող տրված նյութը, գրավոր վերապատմիր բլոգում
Թարգմանրաց տոնը ազգային եկեղեցիական տոներից է։ Այս տոնում հիշատակվում են հայ թարգմանական արվեստը սկսած Մեսրոպ Մաշտոցից ու նրա ավագ և կրտսեր աշակերտներից մինչև մեր օրեր։
կարդա Տոն
Սբ. թարգմանիչներ Իսահակի և Մեսրոպի նյութը, գրավոր վերապատմիր բլոգում
Որպես անձ, Մաշտոցը Խորենացու վկայությամբ, գերազանցել է բոլոր ազնիվ մարդկանց, որպիսիք այն ժամանակ կային։
Որովհետև հպարտություն և կեղծավորություն նրա վարքում երբեք տեղ չգտան, այլ հեզ, բարյացակամ և բարեմիտ լինելով, երևում էր բոլորին երկնայինների սովորությամբ զարդարված։ Որովհետև նա
հրեշտակի տեսք ուներ, բեղմնավոր միտք, պայծառ էր խոսքով, գործերով ժուժկալ։
նախագծում օգտագործվող ուսումնական նյութերից որևէ մեկը արտահայտիչ կարդա
և ձայնագրիր:
1.Ծանոթացիր «Կոմիտաս» կայքէջին, կարդա որոշ նյութեր, գրավոր և բանավոր ներկայացրու՝ ինչ նոր տեղեկություններ իմացար Կոմիտասի մասին:
Կարդացի Կոմիտասի երգչախմբի` 1908 թվականի համերգը Երևանում: Հոդվածում տեղ գտած տեղեկությունների ինչ-որ բաներ գիտեի ինչ-որ բաներ ոչ:Իմացա, որ Կոմիտասը հավաքագրել ու սկսել է ղեկավարել Գևորգյան ճեմարանի սաներից բաղկացած բազմաձայն երգչախումբը: Ինձ համար հատկապես տպավորիչ էր Կոմիտասի անցկացրած համերգների ձևաչափը, որն իրենից ներկայացնում էր համերգի սկզբում դասախոսություն Կոմիտասի կողմից հայ ժողովրդական երաժշտության մասին, ապա երգչախումբը Կոմիտասի երաժշտավարությամբ կատարում էր նրա կողմից պատմական Հայաստանի տարբեր շրջաններում հավաքագրած ժողովրդական երգերը: Համերգին առանձին երգերի կատարումներով հանդես էր գալիս նաև ինքը Կոմիտասը:
2. Կոմիտասի մասին կարդա Ավ. Իսահակյանի, Աղավնի Մեսրոպյանի հուշերը, լսիր նաև «Հուշեր Կոմիտասի մասին» ռադիոնյութը՝ ըստ այդմ ներկացնելով քո ճանաչած Կոմիտասին:
Իմ կարծիքով Կոմիտասը սնկրկնելի մարդ էր։ Իր մասին այս ամենը կարդալով, դրանում ավելի եմ համուզվում։ Այս նյութերը կարդալով, իմ մտքերի մեջ ստանում եմ լավ լսողություն ունեցող, բարի և հետաքրքիր մարդու կերպար։ և չեմ կարծում, որ եթե Կոմիտասը այդպիսին չլիներ, իր մասին այդպիսի բաներ կգրեին։ Իմ ճանաչած Կոմիտասը տարբերվում էր այդ ժամանակի մարդկանցից և այդ պատճառով էլ էր, որ ուրիշ մարդկանց իր մոտ էր ձգում։
3. Կարդա «Բժշկություն երաժշտությամբ» և «Հայր Կոմիտասի հետմահու Գողգոթան» նյութերը և բանավոր ներկայացրու դասարանում:
4. Ծանոթացիր «Արխիվային բացահայտումներ» և «Վիլ-Ժուիֆ հոգեբուժարանի արխիվները» նյութերին, փորձիր վերաբերմունք արտահայտող տեքստ գրել:
Ըստ որոշ արխիվային նյոևթերի Կոմիտասին հոգեբուժարանում պահելու անհրաժեշտ եր որոշակի գումար, որը երբեմն հավաքվում էր այն ձևով, կարծես տրվում էր ողորմություն: Նման վերաբերմունքը անչափ վիրավորական էր ոչ միայն մեծ երգահանի այլ նաև ազգի համար, որի ունևոր ներկայացուցիչները չէին ապահովում բուժման ծախսերը և ստիպված կյանքի վերջին տարիները Կոմիտասը անցկացնում է ավելի էժան բժշկական հաստատությունում:
Ըստ վերջին տարիների հետազոտությունների լուրջ կասկածի տեղիք է տալիս նաև Կոմիտասի հոգեկան լինելը: Ըստ բժշկական փաստաթղթերի Կոմիտասը եղեռնից հետո տարել է ծանր հոգեկան ցնցում: Փաստորեն Կոմիտասին կարելի էր բուժել սակայն թորքական կառավարությունը նրան խափեությամբ տեղավորել է հոգեբուժարանում:
5. Նայիր «Կոմիտաս Վարդապետի թանգարան-ինստիտուտ» և «Կոմիտաս. մուլտիմեդիա» տեսանյութերը և պատմիր՝ ինչի մասին են:
Տեսանյութում ներկայացված է Կոմիտաս Վարդապետի թանգարան-ինստիտոտը, որը գտնվում է Երևանի պանթեոնի հարևանությամբ՝Կոմիտասի անվան այգում: Թանգարանը կառուցվել է ճարտարապետ Արթուր Մեսչյանի նախագծով: Թանգարանում լսվում կոմտիասի ձայնը և ներայացված են նրա մասին պատմող նկարներ և նյութեր:
6. Կարդա Կոմիտասի բանաստեղծությունները, ընտրիր և անգիր սովորիր քեզ հատկապես դուր եկած բանաստեղծություններից մեկը կամ մի քանիսը:
Ճանապարհ
Բարակ ուղին սողալով,
Ոտի տակին դողալով,
Ճամփի ծայրին բուսել է
Կյանքի ծառը շողալով։
Ի՜նչ լայն սիրտ է, որ ունի
Այս ճանապարհն Անհունի․․․
Մարդու, բույսի, գազանի
Եվ թևավոր թռչունի։
7.Թարգմանություն
Կոմիտասի իսկական անունը Սողոմոն Սողոմոնյան է: Ծնվել է 1869 թվականի սեպտեմբերի 26 -ին Արևմտյան Հայաստանի Կետայա քաղաքում; հայրը կոշիկ էր պատրաստում, իսկ մայրը գորգ էր հյուսում: 11 տարեկանում որբացած ապագա վարդապետը վարում էր գրեթե թափառող ապրելակերպ ՝ քնելով լվացքի սառը քարերի վրա:
Հենց իր հայրենի քաղաքի փողոցներում սկսեց երգել Սողոմոնը: Այդ տարիներին միայն ժողովրդական երգերի միջոցով էր, որ հայերեն բառեր էին լսվում: Իրենց մայրենի լեզվի օգտագործման արգելքի պատճառով գրեթե բոլոր տեղացի հայերը, ներառյալ երիտասարդ Սողոմոնը, խոսում էին միայն թուրքերեն:
Աղբյուր-https://vstrokax.net/armeniya/komitas-velichayshiy-deyatel-armyanskoy-kulturyi/
Գրիր շարադրություն «Անկախության վերաբերյալ իմ պատկերացումները» վերնագրով:
Մարդու անկախություն, մարդու անկախություն ասելով, ես հասկանում եմ, որ մարդը ոչ մեկից կախվածություն չունի, բայց կարծում որ մինչև 18 տարեկան, ոչ մեկ չի կարող կախվածություն չունենալ, նույն ծնողները,բայց նաև 18 տարեկանից հետո էլ անհնար է դու ինչ-որ մեկից կախվածություն չունենաս, դա կարող են լինեն նույն ընկերները, ընկերուհիդ և այլն:
Կարդալ Աղասի
Այվազյան, «Ժամագործների համքարությունը», դուր եկած հատվածը
վերլուծել:
«Մարդը օդանավակայանն է, որտեղից պիտի գնաք բանականության, օգտի, երջանկության աշխարհը… Մի փորձեք մարմինը տանել ձեզ հետ, ինչպես սավառնորդներն են անում: Նրանց արածը ճանճի թռիչքն է: Կույր թռիչք, մեխանիկական թռիչք` հոգու թռիչքի հետ համեմատած: Առանց նյութից պոկվելու վեր բարձրանալ: Պահպանելով նյութեղենի կիրքը… Խղճուկ մի բան` տանել մարմինը դրախտ: Այդ սատանայի` նյութի ցանկությունն է: Պատրաստվեք իսկական թռիչքի: Ու թե պատրաստ չեք` թռիչքը չի կայանա:»
Հիանալի խոսքեր, իմ դուրը շատ դուր եկան,շատ լավ մեջբերում է «մարդը օդանավակայանն է, որտեղից պիտի գնաք բանականության, օգտի, երջանկության աշխարհը» ու եթե մենք չկատարենք այդ կարևոր թռիչքը կմնանք մութ ու տխուր աշխարհում: ամենա կարևորն այդ թռիչքն է և պատմվածքի մեջ մաթեմաթիկոսը արեց այդ թռիչքը, նաև հաշվի առնելով այն փաստը, որ նա անաստված էր, բայց վառեց մոմը իր ընկերոջ համար։
Մայիսի 17-30
Գրականություն-Կարդում ենք համաշխարհային գրականություն
Առաջադրանքներ
Շատ է լինում, որ առակը իմ դուը գա, բայց ինչ-որ նոր բան ես իրենից չստանամ, բայց այս առակաը այդ կատեգորիաի տակ չի ընկնում, առակում պատմում է, մի երիտասարդի մասին, ով իր սխալների վրա չի սովորում, այլ ուղղակի անիծում է այն։ Ուսուցիչը իրեն հասկացրեց, որ այդպես պետք չէ անել,որ պետք է խնդրի մեջ գտնել այդ խնդրի արմատը, ինձ մոտ այս պահին խնդիր կա մի բանի հետ, ու խնդրի իմաստը հասկանալու տեղը, ես ուղղակի առանց փորձելու լուծումը գտնել,ուղղակի ամենքը անիծում էի, առանց փորձելու գնտնել խնդրի արմատը։
https://soundcloud.com/sargis-meliqyan/ajqpwmphmo1f
Այս պատմվածքում ասվում է, որ պետք է ցույց տաս քեզ այնպիսն ինչպիսին կաս, որ պետք չէ եսասեր լինել և դա անպայման կգնահատվի, ես համաձայն եմ, կարծում եմ, որ եսասեր մարդկանց խեղտում է մեջից այն, որ նրանք չեն կարող ցույց տալ թե ինչպիսին են իրականում և ճիշտն ասած ցավոտ է, որ մեր հասարակությունում մարդիկ չեն կարող ցույց տալ թե ինչպիսնն են։
https://soundcloud.com/sargis-meliqyan/p8l0njadwrxk
Այստեղ ասվում է, որ մենք մեր վախերը ավելի ենք մեծացնում նրան ավելի մեծ նշանակություն տալով, այստեղ ասվում է, որ պետք է ուղղակի անել ամեն հնարավորը որպեսզի, այդ վախը ավելի փոքրացնել և դարձնել այն չնչին, գիտեք այդպիսի օրինակներ շատ են, մարդիկ չեն հասկանում, որ իրենց խնդիրները շատ չնչին են։
https://soundcloud.com/sargis-meliqyan/xg06gtiy8bxj
Մայիսի 3-16
Գրականություն-Կարդում ենք համաշխարհային գրականություն
Առաջադրանքներ
Սովորի´ր մտնել ուրիշի կերպարի մեջ
Մենք այնքան կապված ենք ինքներս մեզ, սեփական ներաշխարհին, որ հաճախ մոռանումենք չափազանց կարևոր բաներ. մենք անկարող ենք միայնակ իրականացնել մեր նպատակները` չհաղորդակցվելով ուրիշ մարդկանց հետ: Այդ իսկ պատճառով հարկավոր է ոչմիայն դիտարկել, ուսումնասիրել աշխարհը, այլ նաև փորձել հասկանալ դիմացինի զգացմունքները և կռահել նրա մտքերը:
Համաձայն եմ հեղինակի հետ, եթե դու ուզում ես հասնել քո նպատակաին, ուրիշների օգնությունն է պետք, միայնակ դու կյանքում ոչնչի չես հասնի, միշտ պետք են մարդիկ ովքեր կլինեն կողքիդ և կոգնեն ճիշտ ժամանակ, բայց նրանց նաև պետք է հասկանլ, որպեսզի լինի ըկերություն ոչ թե ծանոթություն շահի համար:
https://soundcloud.com/sargis-meliqyan/iqbf5hyweojf
Միշտ հանգստություն պահպանի´ր
Նա, ով հասկանում է կյանքի իմաստը, գիտե` ոչ մի բան չունի ո´չ սկիզբ, ո´չ ավարտ, և այդ պատճառով երբեք չի վշտանում: Նա պայքարում է այն ամենի համար, ինչին հավատում է, ջանք չի թափում որևէ մեկին որևէ բան ապացուցելու համար, լռելյայն պահպանում է հանգստությունը բավականաչափ խիզախորեն, որպեսզի կարողանա ընտրել իր ճակատագիրը:
Սա վերաբերում է թե´ սիրուն, թե´ կռվին:
Համաձայն եմ հեղինակի հետ, խելացի մարդը ժամանակ չի ծախսում անիմաստ բաների վրա, ուրիշներին ինչ որ բան ապացուցել, անիմաստ ժամանակի կորուստ է, ինչքան էլ դու ճիշտ լինես, միևնույն է մարդ կմնա իր կարծիքին իսկ դու քո, այդ պատճառով իմաստ չկա ուրիշներին փորձել ինչ որ բան ապացուցել։
https://soundcloud.com/sargis-meliqyan/yzll500qrfyg
Լսի´ր սրտիդ ձայնը
Նա, ով վստահ է իր` ուրիշների նկատմամբ ունեցած իշխանության վրա, համոզված է, որ միշտ կարողանում է կարևոր պահերին ասել կարևոր խոսքեր և իր մարմնի տերն է, ուրեմն խուլ է և չի լսում «իր սրտի ձայնը»: Միայն այն ժամանակ կարելի է լսել այդ «ձայնը», երբ մենք ներդաշնակ ենք ապրում շրջապատող աշխարհի հետ և ինքներս մեզ չենք դնում Տիեզերքի կենտրոնում:
Էստեղ ասվում է, որ չափից դուրս ինքնահավան մարդիկ իրենց սրտի ձայնը չեն լսում, ճիշտն ասաց համաձայն չեմ, այն մարդը որը այդպիսի մեծ կարծիք ունի իր մասին, հենց նա է լսում իր սրտի ձայնը, քանի որ առանց դրա, անհնարա դառնալ այդքան ինքնահավն, միայն սրտի ձայնը կարող է դարձնել մարդուն այդպիսի։
https://soundcloud.com/sargis-meliqyan/t5spih1ltmwz
Առկայծ ճրագ
Հաղթանակի գիշերն է այս տոնական. -
Հա՛րս, եղ լեցո՛ւր ճրագին։
Պիտի դառնայ կռիւէն տղաս յաղթական. -
Հա՛րս, քիթը ա՛ռ պատրոյգին․
Սայլ մը կեցաւ դրան առջեւ, հորին քով. -
Հա՛րս, վառէ՛ լոյսը ճրագին։
Տղաս կու գայ ճակատն հպարտ դափնիով. -
Հա՛րս, բեր ճրագը շեմին։
Բայց․․․ սայլին վրայ արի՞ւն եւ սո՞ւգ բեռցեր են․․․
Հա՛րս, ճրագը ասդի՛ն երկարէ։
Հերոս տղաս հոն զարնուա՜ծ է սրտէն․ -
Ա՜խ, հա՛րս, ճրագըդ մարէ՜․․․։
Ճրագն այստեղ խորհրդանշական պատկեր է: Տան ճրագը տան որդին էր, որը պիտի կռվից վերադառնար և կյանքով լցներ օջախը: Վարուժանը դիմում է պատկերային ներքին զարգացում ունեցող հարակրկնության: Զույգ տողերի մեջ հոլովվում են «հարս» և «ճրագ» բառերը: Հարսը մե՛կ բորբոք պետք է պահի ճրագը, մե՛կ ճրագը մոտեցնի տան շեմին, մե՛կ ճրագը երկարի դեպի սայլը և վերջում ճրագը մարի: Էլ ի՜նչ ճրագ, երբ արդեն վերջնականապես մարել է իրական ճրագը: Բայց Վարուժանը բանաստեղծությունը վերնագրել է ոչ թե «Մարած ճրագ», այլ «Առկայծ ճրագ», որի մեջ թեև թույլ, բայց դեռ թրթռում է կյանքի հույսը: Սպասում և ողբերգություն՝ ահա այս բանաստեղծությու
Ոչ ոք
Գրիգոր Զոհրապ
Դաշնակ մըն է հոգիս լեցուն
Նվագներով շատոնց լռած`
Որ մատիդ ծայրը
դիպչելուն
Կը սարսըռա,
կերգե հանկարծ:
Երգեր մոռցուկ, երգերս իմ
հին,
Խոր քուներնին
թողածի պես,
Որ շըփելով
գոց աչվընին
Կանցնին
կարգով ահա դեմես:
Նախ երգերը օրորոցիս
Որոնցմով մայրս զիս
մեծցուց.
Ու խոլ երգերն
իմ փողոցիս
Զոր տակավին
գիտեմ բերնուց:
Վերջը, սիրո երգերը որ
Կես մը իրավ, կես մը
կատակ,
Նետեցի չորս դին
ամեն օր,
Ծաղկանց նըման
ոտքերու տակ:
Վերջը, վերջը բոլոր
զվարթ
Այդ երգերուն, -
դադարը մեծ,
Լըռությունը,
զոր մինչև ցարդ
Քենե զատ ո՛չ ոք չէ վըրդովեր:
Կարծում եմ, որ մարդիկ ապրում են իրական կյանք, երբ լինեում են լիովին միայնակ: Կյանքի ամեն ժամանակ, նա , ով միշտ, ամեն պահի, ամեն վայրկյանի ֆիզիկապես և հոգեպես քո հետ է, դա հենց դու ես, դու, քո էությունը: Իրական կյանքը դա է, երբ դու ես քո մասին մտածում, մտածոիմ թե քեզ հետ ինչ է լինելու ապագայում, ամեն ինչ կապված է քեզ հետ, երբ ուրիշների մասին հոքալ պետք չէ, երբ դու լիովին ազատ ես և կարող ես լինել իրական։
Մարտի 29-ից ապրիլի 4
Գրականություն-Կարդում ենք Համո Սահյան
Հարցեր և առաջադրանքներ
1․ Քո ընտրությամբ անգիր սովորիր Սահյանի բանաստեղծություններից, ձայնագրիր, տեսանյութ կամ ձայնանյութ պատրաստիր: Հնարավորության դեպքում՝ սահյանական ընտանեկան ընթերցումներ կազմակերպիր:
https://soundcloud.com/sargis-meliqyan/ii6taec23ojb
Ապրիլի 5-11
Գրականություն-1. Կարդում ենք Համո Սահյան
Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ծանոթացիր Համո Սահյանի բանաստեղծություններին:
2․ Ընտրիր սահյանական քո տողը և գրիր շարադրություն:
Այս իմ հրաշք աշխարհն է
Այս իմ հրաշք աշխարհն է
Մեր աշխարհը` մեր ամենահիանալի բանն է, նրա մեջ կա ամեն ինչ, բայց ոչ միշտ ենք մենք դա կարողանում տեսնել։ Ինձ
մոտ այնպիսի տպավորություն է, որ ոչ բոլոր մարդիկ են կարողանում հասկանալ, թե մեր կյանքը ինչքան հիանալի է և անըդհատ բողոքում են, բոլոր խնդիրները լուծելի են, ուղղակի պետք է ավելի հեշտ ամեն ինչին
նայել, ուղղակի հաճույք ստացեք ձեր ապրած կյանքից։
3․ Քո ընտրությամբ վերլուծիր Համո Սահյանի բանաստեղծություններից որևէ մեկը։
Ես կուզեի
Ես կուզեի քեզ հետ կիսել
Վերջին պատառն իմ հցի,
Ես կուզեի քեզ հետ կիսել
Վերջին արցունքն իմ լացի:
Ես կուզեի քեզ հետ կիսել
Սրտիս բեկորը վերջին,
Ես կուզեի՝ քո գրկի մեջ
Մթներ իմ օրը վերջին…
Ես կուզեի՝ ինչ որ ունեմ
Իբրև նվեր տայի քեզ,
Ես կուզեի…Բայց ի՞նչ անեմ,
Եթե հանկարծ դու չուզես:
Այս Համո Սահայանի բանաստեղծությունը դարձավ իմ ամենասիրելիներից: Այնքան խորը միտքեր կան առաջին հայացքից պարզ թվացող բառերի տակ: Մեծամասնությունը Մարդկանց , եթե ոչ բոլորը, սիրելուց և նվիրվելուց պատրաստ է ամեն ինչի գնալ դիմացինի համար,բայց միևնույն է միշտ հոգու խորքում մտավախություն կլինի, որ դիմացինին այդ ամենը պետք չի:
Ապրիլի 12-19
Գրականություն-1. Կարդում ենք Համո Սահյան
Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ծանոթացիր Համո Սահյանի բանաստեղծություններին:
2․ Գրիր շարադրություն սահյանական «Սա իմ հրաշք աշխարհն է, ուր…», «Զնգացող լռություն», «Լռության համերգ», «Համբերության հանդես» վերնագրերից որևէ մեկով:
Մեր աշխարհը` մեր ամենահիանալի բանն է, նրա մեջ կա ամեն ինչ, բայց ոչ միշտ ենք մենք դա կարողանում տեսնել։ Ինձ
մոտ այնպիսի տպավորություն է, որ ոչ բոլոր մարդիկ են կարողանում հասկանալ, թե մեր կյանքը ինչքան հիանալի է և անըդհատ բողոքում են, բոլոր խնդիրները լուծելի են, ուղղակի պետք է ավելի հեշտ ամեն ինչին
նայել, ուղղակի հաճույք ստացեք ձեր ապրած կյանքից։
3․ Քո ընտրությամբ վերլուծիր Համո Սահյանի բանաստեղծություններից որևէ մեկը։
Գարուն էր
Գարուն էր… սիրտս գնաց,
Բարձունքից-բարձունք
ընկավ,
Ոտքիս
տակ, ամեն քայլիս,
Մանկության
մասունք ընկավ…
Վեր
թռա ինչ-որ կանչից,
Տառապած
բարձիս վրա
Աչքիցըս
իրեն-իրեն
Մի
կաթիլ արցունք ընկավ։
Ճիշտն ասած, Սահյանի կենսագրության հետ լավ ծանոթ չեմ, բայց կարծում եմ, որ այդ ժամանակահտվածում նա դժվար կյանք է ունեցել և կարծում եմ դա եղել է գարնանը, բանաստեղծության անվանումից ելնելով, այդ գարունը ինչպես հասկանում եմ Սահյանի համար շատ դժար էր։
4․ Քո ընտրությամբ անգիր սովորիր Սահյանի բանաստեղծություններից, ձայնագրիր, տեսանյութ կամ ձայնանյութ պատրաստիր: Հնարավորության դեպքում՝ սահյանական ընտանեկան ընթերցումներ կազմակերպիր:
https://soundcloud.com/sargis-meliqyan/ggqzb7hwuhgw
Մարտի 15-21
Հայոց լեզու- Գործնական քերականություն-վարժ 350-355
Գրականություն-«Կարդում ենք Չարենց» նախագիծ
Երբ ես տեսնում եմ դեմքը Ձեր
Երբ ես տեսնում եմ դեմքը Ձեր
Եվ Ձեր մատները ապակի,
Եվ Ձեր դեմքին — լուսե գծեր
Ինչ-որ հեռու արեգակի —
Սիրտս զգում է ցավը նուրբ
Ձեր ուսերին նիրհող շալի,
Մետաքսի վիշտը անսփոփ,
Անբառ թախիծը ռոյալի,
Ու բաժակում նիրհող թեյի
Անմահ ձանձրույթը հորանջող—
Ու ջահազարդ սենյակների
Մարմանդ մորմոքը մեզ տանջող։
Հարցեր և առաջադրանքներ Կարս-Երևան վիրտուալ ճամփորդություն ընթացքում մի քանի կանգառներ կան: Փորձիր պարզել` ի՞նչ կանգառներ են, տեղեկությունները բանավոր ներկայացրու դասարանում:
Կարսի Սուրբ Առաքելոց եկեղեցի, Չարենցի տուն-թանգարան և Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր:
Չարենցի Տաղ անձնական բանաստեղծությունը։
Կարդացի Չարենցի Տաղ անձնական բանաստեղծությունը, որը իմ կարծիքով Չարենցի կյանքում ինչ-որ փոփոխության մասին է: Չարենցը ասում է, որ պիտի լքի իր ծննդավայրը ու օտար ճամփաներով պիտի գնա դեպի իր երազները, երազանքները: Չարենցը խոսում է նաև մարդկանց անտարբերության ու բթության մասին: Ասում է, որ մարդիկ աչքերը փակ հրճվում ու Թնդում են, իմ կարծիքով այդ բառը շատ տեղին է օգտագործված: Ինձ թվում է, որ այդ ժամանակ Չարենցի կողքին ոչոք չի եղել, ոչ ոք չի նկատել նրա մտածմունքները: Այդ պատճառով նա ուզում է գնալ իր երազանքների հետևից, իր Աստղային երազների ճանապարհով :
Եղիշե Չարենցի ծննդավայր
Եղիշե Չարենցը (Եղիշե Սողոմոնյան) ծնվել է 1897թ. մարտի 13-ին, Կարսում: Երկար տարիներ Չարենցի ծննդյան վայրը գիտնականների և բանասերների վեճի առարկա էր, որովհետև նրա թղթերում պահպանվել էր պարսկական մի անձնագիր, որտեղ նշված էր, որ նա ծնվել է Պարսկաստանի Մակու քաղաքում: Բանն այն է, որ 1919թ. Չարենցը իր ընկերոջ` Գևորգ Աբովի հետ մեկնում է Կարս` նորաբաց հայկական դպրոցներում ուսուվչությամբ զբաղվելու: Բայց քանի որ Հայաստանի Հանրապետության օրենքի համաձայն զինապարտներին չէր թույլատրվում ուսուցչությամբ զբաղվել, նրանք, օգտագործելով Չարենցի հոր` Աբգար աղայի կապերը, ձեռք են բերում պարսկական անձնագրեր:
Իրականում, Չարենցի ծնողները Պարսկաստանի Մակու քաղաքից էին և, համաձայն բանաստեղծի ավագ եղբոր` Սերոբի վկայության, Սողոմոնյանների ընտանիքը 1883թ. տեղափոխվում է Էրզրում, այնուհետև` Կարս:
Կարսի Սուրբ Առաքելոց եկեղեցի
Կարսի Սուրբ Առաքելոց եկեղեցի, հայ առաքելական եկեղեցի էր պատմական Այրարատ նահանգում՝ Կարս քաղաքում։ Ներկայումս գործում է որպես մզկիթ։ Սուրբ Առաքելոց եկեղեցին կառուցվել է Կարսում՝ 940-ական թվականներին, Աբաս Բագրատունու օրոք։ 1579 թվականին օսմանյան թուրքերը եկեղեցին վերածում են մզկիթի իսկ, այնուհետև, երբ Կարսը գտնվում էր Ռուսաստանի վերահսկողության տակ, եկեղեցին վերածվում է ռուս ուղղափառի։
1917 թվականին, երբ Կարսը կրկին անցնում է թուրքերի տիրապետության տակ, Սուրբ Առաքելոց եկեղեցին հերթական անգամ վերածվում է մզկիթի։ 1918 թվականին՝ Հայաստանի առաջին հանրապետության հռչակման ժամանակ, տաճարը գործում էր որպես հայկական եկեղեցի։ Այնուհետև 1920 թվականին, Սուրբ Առաքելոց եկեղեցին կրկին փոխարկվում և վերածվում է մզկիթի։
Կարինե Քոթանճյան
Հայ մեծանուն պոետ Չարենցը իր «Տաղ անձնական»-ում հիշատակում է մի կնոջ, որին չէր հասցրել «մնաս բարով» ասել։ Այդ կնոջ անունն էր Կարինե Քոթանճյան. ո՞վ էր նա և ինչո՞վ էր արժանացել Չարենցի հիշատակումներին՝ ստորև։
«և Կարինե Քոթանճյանին անգամ չասած մնաս բարով―
Ա՜նց եմ կենում հիմա օտար քաղաքների ճանապարհով»:
Հենց վերոնշյալ տողերում ենք մենք առաջին անգամ հանդիպում Կարինե Քոթանճյանի անվանը։ «Տաղ անձնական»-ը գրելու ընթացքում Չարենցն ընդամենը 22 տարեկան էր…
Չարենցը Կարինեի հետ ծանոթացել էր Կարսում։ Շուտով վրա է հասնում պատերազմական թոհ ու բոհը, Կարինեն իր ընկերուհիների հետ ցանկանում է մեկնել ռազմաճակատ, սակայն աղջկա հարազատները տեղափոխվում են Թիֆլիս՝ խուսափելով պատերազմի վտանգներից։
Կարինեն իսկական հայրենասեր էր. անվտանգությունը նրան չէր հուզում, նա ցանկանում էր վերադառնալ ու օգտակար լինել իր ժողովրդին։
Արդյունքում՝ 1915թ-ին Կարինե Քոթանճյանը Թիֆլիսից գալիս է Էջմիածին՝ գթության քույր աշխատելու համար:
Նրան այդ քայլին էր դրդել նաև մեծ գրող Հովհաննես Թումանյանի կոչը՝ «օգնել որբերին ու գաղթականներին»։ Շատ կարճ ժամանակ անց Կարինեն առողջական ծանր խնդիրների առաջ է կանգնում ու հարազատների ջանքերով տեղափոխվում Մոսկվա՝ բուժման նպատակով։
Շուտով՝ 1916 թվականի գարնանը Կարինեն կրկին Կարսում էր՝ կարճ ժամանակով։ Նա կրկին հանդիպում է Չարենցին ու վերջինիս համոզում է մեկնել Մոսկվա՝ Շանյավսկու ժողովրդական համալսարանում ուսանելու նպատակով։
Նույն թվականի սեպտեմբերին Չարենցն արդեն հավաքում էր ճամպրուկները…
Մոսկվայում ապրած ժամանակները բուռն սիրո, զգացմունքների ու կրքի օրեր էին Կարինեի ու Չարենցի համար։ Այդ ընթացքում բուռն էր նաև Չարենցի ստեղծագործական կյանքը՝ «Վահագն», «Աթիլլա», «Ծիածան». այս պոեմների ու ժողովածուի ծննդյան հասցեն Մոսկվան է։ Կարինեի ու Չարենցի այս միությունը տևում է շուրջ մեկ տարի, 1917 թվակաանի մարտին Չարենցը որոշում է վեռադառնալ հայրենիք ու Կարինեին է նվիրում իր հայտնի «Հեռացումի խոսքերը».
«Գուցե՜ հանկարծ կասկածեմ, չհավատամ ինքս, ես,
Ու սուտ թվա իմ հոգուն քո կարոտը սրբազան…
— Ի՜նչ էլ լինի, քո՛ւյր իմ, քո՛ւյր, հեռանալիս չանիծե՜ս
Խե՜ղճ կարոտը թևերիս, որ երբե՜ք քեզ չհասան…»
Սակայն Չարենցի սրտում այդպես էլ չի մարում Կարինե Քոթանճյան անունը, իր էությանը բնորոշ՝ Չարենցը կարող էր սիրել շատերին։ Սիրել մեկ ուրիշին՝ չմոռանալով իր նախկին սերերը ու նախկին հոգևոր մտերմությունները։ Ու ահա տարիներ անց՝ 1919 թվականին Չարենցը վերջին անգամ հիշատակում է երբեմնի սիրելիին՝ մի քիչ մեղավորությամբ ու չմարող սիրով.
«Ու էլ ամե՜ն մեղքի համար սիրտս հիմա ունի ներում.
Պիտի անդարձ ես հեռանամ, պիտի գնամ’ ա՜չքս է հեռուն.
Թե Կարինե Քոթանճյանին տեսնեք Կարսի փողոցներում –
Ասե՜ք նրան՝ Չարենցն ասավ – մնաս բարո՛վ, մնաս բարո՛վ…»
http://www.armenianhouse.org/charents/bio-am.html
https://hatis.am/am/arakelots-monastery
https://www.vnews.am/culture/ov-er-charentsi-karine-qotanjyany/
Մարտի 9-14
Հայոց լեզու- Գործնական քերականություն-վարժ 345-350
Գրականություն-«Կարդում ենք Չարենց» նախագիծ
Տրիոլետ
Գիտե՞ք, որ գարուն է արդեն,
Բոլորը թափվել են փողոց.
Լսո՞ւմ եք անուշ մի զնգոց –
Գիտե՞ք, որ գարուն է արդեն։
Դյութում են շրթերը վարդե,
Սրտերը կրակ են ու բոց-
Գիտե՞ք, որ գարուն է արդեն,
Բոլորը թափվել են փողոց։
Մինչև այս նյութը կարդալը, ես չէի պատկերացնում ինչքան է մեր աշխահը չարության մեջ թաթախված, ինչքան անհավասարություն կա, Չարենցին սպանել են անիմաստ և ոչ միայն նրան, բոլորին սպանել են նրա համար, ինչ նրանք չեն արել։ Նյութում պատմվում է, որ Չարենցը հիվանդ էր, նրան տեսակցության եկավ Ավետիք Իսահակյանը, նա ասում էր, որ Չարենցը շատ ծանր հիվանդ էր, նրան դեղեր էին պետք և այդ դեղերը գնելու համար նա ստիպված եղավ իր իրերը, Չարենցի կինը խնդրում էր Իսահակյանին, որ նա գտնի այդ դեղից, այդ դեղը մորֆի էր։ Ինչ-որ ժամանակ հետո նրան ձեռբակալում են, մոռանալով այն, որ նա անմեղ է և հիվանդ։ Չարենցի կինն ուղարկում էր նամակներ, որ նա անմեղ է և որ հաշվի առնեն, որ նա հիվանդ է, բայց ինչպես ասվում է նյութում <<Իզաբելան ԽՍՀՄ ժողկոմխորհի նախագահի տեղակալ Ա.Միկոյանին նամակ է գրում և խնդրում ազատել Չարենցին՝ հաշվի առնելով նրա անմեղությունն ու առողջական վիճակը: Ըստ որոշ տվյալների՝ Բերիայի վարձկան լրտեսների «թեթև ձեռքով» այդ նամակն անգամ հասցեատիրոջը չի հասել: Չարենցի օգտին գրված բոլոր նամակները հետագայում գտնում են Բերիայի գրասեղանի գզրոցում:>>Չարենցը մահանում է բանտում, նրան նույնիսկ չեն թաղում, նրան դիահերձում են բանտում և թողում այնտեղ։ Բայց Չարենցի հարյուր ամյակին նվիրված <<Մոլորակ>> հանդեսում ներկայացվում է իրական պատմությունը։Վաղ առավոտյան Սամսոն Ստեփանյանը և մի բժիշկ Չարենցին նստացնում են մեքենա և տանում են գյուղ, Չարենցը արդեն հասկանում է որ իրեն սպանելւ են։ Նրան տանում են Ֆանտանի կամրջի մոտ, կանգնեցնում են նրան, գյուղացիները փոս էին փորում, պատճառաբանելով իբրև սյուն պետք է տեղադրեն, բայց իրականում Չարենցի գերեզմանն էին փորում։ Հետո Մուղդուսը ասաց՝ <<Սամսոն, վերջացրու սրան>>, Սամսոնը կրակեց Չարենցի ծոծրակին և Չարենցը մահացավ։ Այս ամենը Սամսոնը պատմել է իր եղբոր աղջկան և նրա ամուսնուն, նրանք էլ Մոլորակ միջոցառման ժամանակ ներկայացնում են այս ամենը։
Մարտի 1-7
* * *
Հիմա բացե՜լ են հանդես
Երգիչները իմ անտես.
Ջա՜ն, հայրենի ծղրիդներ,
Ո՞վ է լսում հիմի ձեզ:
* * *
Քանի՜ ձեռքից եմ վառվել,
Վառվել ու հուր եմ դառել,
Հուր եմ դառել, լույս տվել,
Լույս տալով եմ սպառվել:
Հայոց լեզու- Գործնական քերականություն-վարժ 340-345
Գրականություն-«Կարդում ենք Թումանյան» նախագիծ
Հարցեր և առաջադրանքներ
• Ո՞րն է Թումանյանի կյանքի անսասան օրենքը (տեքստից դուրս գրիր):
• Ի՞նչ ես հասկանում հոգու խաղաղություն ասելով: Ե՞րբ ես խաղաղ ու հանգիստ:
• Ի՞նչ է գրում Հովհ. Թումանյանը հոգու խաղաղության մասին: Դո՞ւ էլ ես այդպես կարծում:
• Ի՞նչպես էր վերաբերում Թումանյանը մարդկային ապերախտությանն ու չարությանը: Համամի՞տ ես նրա հետ:
• Բնութագրիր Հովհաննես Թումանյանին:
Ո՞րն է Թումանյանի կյանքի անսասան օրենքը:
Եղիր անկեղծ, շիտակ ու բարի, այնուհետեւ թէկուզ ամբողջ աշխարհքը վեր կենայ քո դէմ, վերջը դու ես յաղթելու։
• Ի՞նչ ես հասկանում հոգու խաղաղություն ասելով: Ե՞րբ ես խաղաղ ու հանգիստ:
Հոգու խաղաղությանը շատ դժվար է հասնել, քանի որ մենք մարդիկ ենք և ունենք էմոցիաներ և անցնում ենք տարբեր ապրումների միջով և միշտ չի լինում լինել հոգով խաղաղ։ Ես կարծում եմ հոգով խաղաղ լինելը դա երբ իմաստ չկա ինքդ քեզ խաբելու, երբ դու քեզ հետ արդար ես։
• Ի՞նչ է գրում Հովհ. Թումանյանը հոգու խաղաղության մասին: Դո՞ւ էլ ես այդպես կարծում:
«Ես ինձ շատ լաւ եմ զգում։ Լինել մաքուր ու արդար՝ էդ մեծ բան է։ Դա տալիս է ե՛ւ կայտառութիւն, ե՛ւ հանգստութիւն, ե՛ւ ամէն, ամէն ինչ, ե՛ւ առողջութիւն»։
Այո,մարդ իրեն հանգիս և լավ է զգում, երբ նա գիտի, որ արդար է, ոչ բոլորն կարող են ասել, որ ազատ են, որ արդար են, արդար լինելը կյանքում ամենակարևոր բաներից մեկն է, քանի որ արդար լինելով, դու կարող ես քեզ ազատ ու հանգիստ զգալ։
• Ի՞նչպես էր վերաբերում Թումանյանը մարդկային ապերախտությանն ու չարությանը: Համամի՞տ ես նրա հետ:
Ինձ մոտ տպավորություն մնաց, որ նա շատ խելացի և լավատես մարդ էր, շատ հանգիստ և խելացի, նույնիսկ ամենա վատ իրավիճակներում նա չէր հուսահատվում, ահա վառ ապացույց։
Որքան էլ մարդկային ապերախտութեան մասին մտքերը յուզէին բանաստեղծին, համբերութիւնն ու արդարութեան վերջնական յաղթանակի նկատմամբ հաւատը չէր լքում նրան. «Էսպէս է աշխարհքի բանը — լաւութիւնն էլ է պատժւում — էն էլ աւելի շատ։ Բան չկայ. ամէն բանին վերջ կայ. իսկ արդարութիւնը եւ անմեղութիւնը միշտ յաղթանակել են աշխարհքում ու պիտի յաղթանակեն, եւ ես չեմ էլ նեղանում, որ էդ շուտ չի լինում»։
• Բնութագրիր Հովհաննես Թումանյանին:
Ինչպես գրել էի վերևում, Թումանյանը շատ բարի,իմաստուն,հասկանում էր, ինչ պիտի անի այս կամ այն իրավիճակում, նա շատ դեպքերում չափազանց հանդուռժող, ամենալավատես մարդկանցից էր, ում ես ընդհանրապես գիտեմ։