Ներքին էներգյաի։Ներքին էներգայի փոփոխման եղանակներ։Ջերմահաղորդման տեսակներ։Մի քանի փորձեր կոնվեցկցիայից։
Նախապատրաստական աշխատանք՝
Ներքին էներգիան մարմինը կազմող մասնիկների շարժման՝ կինետիկ և փոխազդեցության՝ պոտենցիալ էներգիաների գումարն է:
Ներքին էներգիան կարելի է փոփոխել երկու եղանակով՝
1. Մեխանիկական աշխատանք կատարելով
2. Ջերմահաղորդմամբ
Ջերմահաղորդման տեսակներն են՝
1. Ջերմահաղորդականություն
2. Ճառագայթում
3. Կոնվեկցիա
Կոնվեկցիա են անվանում հեղուկի կամ գազի հոսանքների միջոցով ջերմահաղորդումը, որը հետևանք է հեղուկի կամ գազի շերտերի անհավասարաչափ տաքացման:
Փորձի համար անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր՝
Ամրակալան թաթիկով և օղակով, հրակայուն անոթներ՝ փորձանոթ, պեաձև սրվակ, սրվակ, կայլումի պերմանգանատ, ջուր, սպիրտայրոց, լուցկի:
Փորձ 1.
Փորձի ընթացք`
Պեաձև անոթը ամրացրեցինք ամրակալի թաթիկին, նրա մեջ լցրեցինք ջուր, հետո գցեցինք մի քանի կալիումի պերմագանատի բյուրեղներ: Վառեցինք սիպրտայրոցը, դրեցինք նրա մի անկյունում և նկատեցինք, որ տաք շերտը բարձրացավ վերև, գունավորված սառը շերտերը պտույտի ձևով իջան ներքև:
Եզրակացություն՝
Կոնվեկցիան իրականացվեց տաք և սառը շերտերի տեղափոխմամբ, քանի որ տաք ջուրն ավելի թեթև է, քան սառը, այդ պատճառով տաք շերտը մի սյունով բարձրացավ վերև գունավորված սառը շերտերը իջան ներքև, այդ շրջապտույտը շարունակվեց:
Փորձ 1
Աշխատանքի նպատակը.
Պարզել թելավոր ճոճանակի տատանումների պարբերության և հաճախության կախումները թելի երկարությունից:
Անհարժեշտ սարքեր և նյութեր.
Անցքով կամ կեռիկով գնդիկ, թել, ամրակալան՝ կցորդիչով և թաթով, վայրկենաչափ կամ վայրկենացույց սլաքով ժամացույց, չափերիզ:
Աշխատանքի ընթացքը.
Սեղանին դրեցինք ամրակալը և նրա վերևի ծայրին կցորդիչով ամրացրեցինք թաթը։ Դրանից մոտ 100սմ երկարությամբ թելից կախեցինք գնդիկն այնպես, որ փոքր-ինչ բարձր լինի սեղանից։ Չափերիզով չափեցինք այդ ճոճոնակի թելի l երկարությունը։ Գնդիկը շեղեցինք հավասարակշռության դիրքից 8-10սմ և բաց թողեցինք։ Չափեցինք N=40 լրիվ տատանումների ժամանակը։ Հաշվեցի տատանեումների T պարբերությանը և v հաճախությունը։
Հաշվարկ․
l=100սմ=1մ
t=80
N=40
T, v – ?
T=t/N=80:40=2վ
v=N/t=40:80=0,2Հց
Փորձ 2
Փորձը կրկնեցինք թելը կարճացնելով չորս անգամ՝ l=25սմ, տատանումների լայնույթը դարձնելով 2-3 սմ:
Հաշվարկ․
l=25սմ
t=43
N=40
T, v-?
T=t/N=44:40=1,1վ
v=N/t=40:44=0,9Հց
POSTED INՖԻԶԻԿԱ, ԼԱԲԱՐԱՏՈՐ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐ, UNCATEGORIZED
ԼԱԲԱՐԱՏՈՐ ԱՇԽԱՏԱՆՔ. ԳԱԶՈՒՄ ՃՆՇՈՒՄԸ
Posted on May 16, 2018
Մի քանի փորձերի միջոցով համոզվել, որ գազում ճնշում կա և այն ինչով է պայմանավորված: Տեսնել և համոզվել, թե գազի ճնշումը ինչպես է կախված փոխփոխվում գազը բնութագրող մեծություններից:
V (ծավալից), m (զանգվածից), t (ջերմաստիճանից)
Փորձ 1
Անհրաժեշտ պարագաներ.
Ռետինե փուչիկ, թել, օդահան պոմպ և զանգ:
Փորձի ընթացք.
Ռետինե փուչիկը նիհարած վիճակում բերանը պինդ կապում ենք թելով և դնում ենք զանգի տակ:
Օդահան զանգի տակից պոմպով օդը դուրս քաշեցինք և տեսանք, որ ինչքան օդահան պոմպից օդը դուրս էր գալիս և զարմանալիորեն փուչիկը աստիճանաբար ուռչում էր: Ուռչեց գնդաձև:
Փաստորեն նիհարած փուչիկի մեջ մնացած որոշ քանակությամբ օդը և դրսի օդը նույն էին: Բերանը կապելով նրա մեջ չմտավ օդ, բայց նրա թաղանթի վրա դրսից և ներսից մոլեկուլների հարվածների քանակը նույն էին, երբ զանգի տակից օդը դուրս հանեցինք, փուչիկի թաղանթի վրա դրսից հարվածների քանակը պակասեց, շատ քչացավ, ներսինը նույն էր, այդդ պատճառով փուչիկը սկսեց ուռչել: Նշանակում է գազում ճնշումը պայմանավորված է մոլեկուլների հարվածների քանակով (տվյալ դեպքում փուչիկի թաղանթի):
Փուչիկի գնդաձևությունը վկայում է այն մասին, որ գազում ճնշումը բոլոր ուղղություններով նույն է:
Զարմանալի էր, որ օդը ներս թողեցինք փուչիկները միանգամից նիհարեցին, քանի որ և՛ ներսից, և՛ դրսից մոլեկուլների հարվածների քանակը հավասարվեցին: